جاهای دیدنی و مکان های حرم امام رضا
هدف اول هر زائر و مسافری از آمدن به حرم زیارت است، اما بد نیست بدانید در مجموعه آستان قدس رضوی و در حریم بارگاه امام رضا (ع) جاذبه‌های معنوی و فرهنگی متنوعی وجود دارد که خیلی‌ها از آن بی‌خبرند. حرم مطهر صحن‌های متعددی دارد که در هر یک از این صحن‌ها یا رواق‌ها، اماکنی مهم از نظر تاریخی و فرهنگی قرار دارند. اگر اهل گشت و گذارهای تاریخی هستید، سر درآوردن از این بخش ها هم برایتان جالب خواهد بود. در ادامه به صورت خلاصه این بخش‌ها را معرفی می‌کنیم. نقاره خانی
فهرست مطالب
پنجره فولاد؛ از مکان های معنوی حرم
هنگامی که در دوره صفوی صحن عتیق یا همان انقلاب فعلی احداث شد، ملا محسن فیض کاشانی، از حکمای آن زمان پیشنهاد داد برای کسانی که به دلایل مختلف نمی‌توانند وارد حرم شده و خود را به ضریح برسانند، فضایی طراحی شود تا از نزدیک‌ترین فاصله ضریح را ببینند و از فاصله‌ای دور، زیارت کنند. این بود که پنجره‌ای فولادی در محلی مشرف بر ضریح نصب شد و از آن به بعد به پنجره فولاد مشهور گردید.
مناسب‌ترین بسته‌های سفر به مشهد اینجاست:
- تور مشهد هتل رز درویشی
- تور هتل بشری مشهد
- تور مشهد هتل قصر طلایی
- تور مشهد هتل الماس 2
- تور مشهد از اصفهان هتل بشری
- تور مشهد از اصفهان هتل درویشی
میهمانسرای حضرت؛ جایی برای تناول غذای متبرک
در حرم میهمانسراهایی وجود دارد که غالبا برای وعده نهار و در ماه رمضان برای افطار در خدمت زائران هستند. زائرین عزیز، راه‌های زیادی برای دریافت غذای حضرت دارند. این افراد می توانند از طریق نصب اپلیکیشن رضوان با مراجعه به سایت https://app.razavi.ir و با پر کردن فرم دعوت نامه به واسطه ازدواج به عنوان هدیه عروسی و دامادی یا با سپردن نذورات، به عنوان خانواده‌های بهزیستی و ایثارگران یا زائرین غیر ایرانی غذای حضرت را دریافت کنند.
اقامت ارزان می‌خواهید؟ سری به اینجا بزنید: اقامتگاه رایگان در مشهد
سقاخانه؛ از مکان های تاریخی حرم رضوی
سقاخانه در وسط صحن انقلاب قرار گرفته و با گنبدی طلایی به بنایی شاخص تبدیل شده است. این سازه که درست مقابل پنجره فولاد قرار دارد بین سال های 1144 تا 1145 به دستور نادرشاه افشار احداث شده است. در آن زمان سنگابی را که از سنگ مرمر یکپارچه بود، از هرات به مشهد آوردند و در این مکان نصب کردند. شخصی به نام استاد اسماعیل طلاکار بر روی این سنگ گنبدی 8 ضلعی با طلاکاری بنا کرد و به مرور این بنا به نام سقاخانه اسماعیل طلا یا به لهجه محلی اِسمال طلا معروف شد.
بلیط هواپیما و اقامت در مشهد را از اینجا رزرو کنید: تور مشهد هوایی هتل نزدیک حرم
نقاره خانه
نقاره خانه حرم امام رضا در صحن انقلاب است. در بالای سر ایوان شرقیِ آن. صدای آن نه تنها در تمام بخش‌های حرم که در خیابان‌های اطراف نیز شنیده می‌شود.
چه وقت‌هایی نقاره زنی می‌کنند؟
نقاره ها هنگام طلوع آفتاب و غروب افتاب به صدا در می‌آیند.
تاریخچه نقاره خانه:
نقاره خانه حرم از دوران صفوی شروع به کار کرده و نقاره زن ها به صورت موروثی انتخاب می شدند. از سال 1392 به این سو افراد دیگر نیز به غیر وراثت با ثبت نام و آموزش می توانند این افتخار را به دست آورند. هم اکنون در تیم نقاره زنی حرم 68 نفر حضور دارند.
نقاره زنی یک رسم شاهانه است که از قرن های اولیه اسلامی در دربار شاهان مرسوم شده است. در دوران صفویه پایتخت نقاره خانه داشت و این آیین در دوره همین پادشاهان به مشهد و حرم رضوی هم رسید.
معماری نقاره خانه:
در سال 1346 ساختمان نقاره خانه به بهره برداری می رسد. این بخش که شبیه به یک تراس و باکون بر بالای ایوان قرار گرفته از نظر تزئینات کاشیکاری است.
ساز و دهل های نقاره زنی:
چند نوع کرنا و طبل با ذکرهایی مخصوص و آدابی ویژه در نقاره خانه زده می شود.
مرکز مشاوره؛ از اماکن حرم با هدف فرهنگی
یکی از خدمات پرطرفدار داخل حرم امام رضا (ع) دفاتر مشاوره به صورت رایگان است. بهترین مشاوران کشوری و اساتید شهر مشهد در این مراکز در حال خدمتگزاری به زائرین امام رضا هستند. افراد می توانند در زمینه های مختلف تحصیلی، خانوادگی، زناشویی، تربیت فرزند و غیره از مشاوره های مرکز استفاده کنند. کارگاه های گروه درمانی و کلاس های آموزشی متنوعی نیز در ایام سال در این مراکز برپا می شود. مرکز اصلی مشاوره در درب غربی صحن جامع رضوی در نزدیکی کبوترانه است و مرکز دیگرِ آن نیز در رواق حضرت زهرا واقع در طبقه زیرزمینی حرم مخصوص خانم ها در جریان است.
دفتر تبلیغات اسلامی آستان قدس رضوی علاوه بر مراکز مشاوره جلسات پرسش و پاسخ و پرسمان های دینی نیز برای پاسخگویی به سوالات و شبهات افراد در صحن ها و رواق ها برگزار می کند.
این مطلب را نیز می پسندید: شرایط ثبت نام برای عقد در حرم امام رضا + عکس مراسم عقد
کبوترانه؛ از مکان های مهم حرم برای بچه‌دارها
در این محل که در درب غربی صحن جامع رضوی قرار گرفته، فضایی بزرگ برای بازی و تفریح کودکان اختصاص یافته است. در آنجا انواع برنامه‌های سرگرم‌کننده و آموزشی مثل نقاشی، تلاوت قرآن، پخش کلیپ، سرود، نمایش و انواع بازی برای کودکان حدود 5 تا 12 سال برپا می‌شود. خانواده‌ها می‌توانند کودکانشان را برای مدت زمانی بین یک ساعت تا یک ساعت و نیم به کودکانه بسپرند و خودشان با خیال راحت برای زیارت به حرم مشرف شوند.
در مشهد با کودکان کجا بریم؟ لیست جاهای تفریحی را از اینجا بخوانید: جاهای دیدنی برای کودکان در مشهد
ساعت‌های حرم
از جاذبه‌های مهم داخل حرم مطهر که بخشی از معماری حرم به‌شمار می‌رود، دو ساعت بزرگ بر روی مناره های بزرگ حرم است. این دو ساعت سازه هایی تاریخی و قدیمی هستند که هنوز به کار خود ادامه می‌دهند. اولی بر گلدسته ایوان غربی صحن انقلاب نصب شده و دومی بر بالای ایوان جنوبی صحن آزادی (صحن کهنه) خودنمایی می‌کند. سال‌ها پیش، صدای زنگ این ساعت‌ها تا دوردست‌ترین نقاط شهر مشهد هم به گوش می‌رسید. علاوه‌براین، پیش از ساخته شدن برج‌های تجاری و چند هتل نزدیک به حرم امام رضا، از دور در کنار گنبد و بارگاه رضوی دیده می‌شد.
با یک کلیک، لیستی از بهترین‌ها را بگیرید: بهترین هتل‌های سلف سرویس مشهد نزدیک حرم
ساعت آفتابی؛ معروف و شگفت‌انگیز
ساعت آفتابی وسیله‌ای است که به کمک آفتاب، زمان را مشخص می‌کند. در حرم امام رضا (ع) نیز یک ساعت آفتابی با شاخص مثلثی قرار دارد که داخل صحن انقلاب قرار گرفته است. هم اکنون این سازه از مهمترین جاذبه‌های دیدنی مشهد به‌شمار می‌رود.
مدرسه دو در
مدرسه دو در از بناهای دوره تیموریان و در نزدیکی صحن گوهرشاد است. این مدرسه ابتدا بیرون حرم قرار داشته، ولی امروزه به یکی از نزدیک ترین اماکن به مضجع شریف و داخل حریم رضوی تبدیل شده است. یک درب این مدرسه از صحن جمهوری و درب دیگر مقابل مدرسه پریزاد قرار دارد. این مدرسه هم اکنون به دارالقرآن تبدیل شده و در آن مراسم‌های مختلف تلاوت قرآن و کلاس‌های آموزشی مثل قرائت قرآن، تفسیر قرآن و غیره برگزار می‌شود. در ضمن در این بخش خدماتی همچون محل نگهداری فرزندان با اجرای برنامه‌های نمایشی، نقاشی و تقدیم هدیه به کودکان صورت می‌گیرد.
مدرسه پریزاد
مدرسه پریزاد از آثار دوره تیموری به همت ندیمه گوهرشاد خاتون، بانی مسجد گوهرشاد احداث شده است. این دو بانوی غنی و فقیر هر یک به سهم خود سهمی در فرهنگ و هنر در این بنای مذهبی ایفا کرده‌اند. گفته شده پریزاد با مابقی مصالح مسجد گوهرشاد که بانویش در اختیار وی گذاشته بود این مدرسه را در بیرون از حرم احداث کرده است. هم اکنون این بنا در داخل حریم رضوی قرار گرفته و تقریبا چسبیده به مسجد گوهرشاد است. مدرسه پریزاد از شمال به مدرسه دو در، از شرق به رواق دارالسیاده، از جنوب به مسجد گوهرشاد و از غرب در گذشته به یکی از بازارهای مشهد وصل می شده، ولی امروزه به بست شیخ طوسی منتهی به صحن جامع رضوی می‌رسد.
موزه‌های آستان قدس
موزه‌های آستان قدس رضوی مشتمل بر این بخش‌هاست:
گنجینه حرم رضوی،
گنجینه تمبر و اسکناس،
گنجینه نجوم و ساعت،
گنجینه سلاح‌های سرد و گرم،
گنجینه ظروف،
گنجینه هنرهای تجسمی،
گنجینه صدف و حلزون‌های دریایی،
گنجینه سکه،
گنجینه مدال،
موزه فرش،
موزه قرآن و نفایس،
گنجینه آثار اهدایی سید علی خامنه‌ای،
آثار اهدایی استاد فرشچیان،
تالار مرقعات و ابزار کتابت
حمام مهدی قلی بیگ یا موزه مردم‌شناسی (بیرون حرم ولی چسبیده به آن).
پیر پالان دوز
پیر پالان دوز عارفی متعلق به سده 10 هجری و متولد روستای کارند مشهد بوده است. او که در دوره شیخ بهایی می‌زیسته، در عرفان به مقامات بلندی دست یافته است. وی در کیمیا و خط نیز تبحر داشته است. پیر پالان دوز با اینکه از موقعیت اجتماعی خوبی برخوردار بوده، ولی به خود سختی می‌داده و از راه پالان دوزی روزگار می‌گذرانده است. این شخصیت چنان نزد مردم محبوبیت یافته که بعد از مرگ نیز محل دفن او به محل تجمع علاقمندان به عرفان و سیر و سلوک تبدیل شد. مقبره او در خیابان نواب صفوی چسبیده به ورودی حرم مطهر قرار دارد.
برای سفر به مشهد با قیمت‌های به‌صرفه برای هر سلیقه‌ای، روی لیست زیر کلیک کنید:
مقبره طبرسی
ابوعلى فضل بن حسن طَبْرَسى مشهور به شیخ طَبَرسى از علماى بزرگ شیعه و مفسّر قرآن در قرن 5 و 6 هجری بوده است. وى در شهر طَبْرَس، بین كاشان و اصفهان یا به روایتی در تفرش متولد شده، ولی بیشتر عمرش را در مشهد گذرانده است. مقبره وی در یكى از گورستان‌هایی که در گذشته نزدیک به حرم بوده، وجود داشته است. این قبرستان به «قتلگاه» و «مغتسل الرضا» یا «غسلگاه» مشهر بوده؛ چون در گذشته در این محل همان باغی بوده که مامون به امام رضا زهر داده است. بعد از احداث میدان‌های اطراف حرم بین سال‌های 1308 ـ 1312 شمسی خیابان طبرسى به شکل امروزی در آمد و قبرستان تسطیح شد. بعدها در بخشى از آن صحنى به نام رضوان احداث شد كه هم اکنون بخشی از حریم رضوی است و به نام باغ رضوان شناخته می‌شود. باغ رضوان از جاهای دیدنی نزدیک حرم و به‌عبارتی چسبیده به حرم امام رضاست. اگر بخواهید از داخل حرم بیرون نروید و در طول مدت اقامتتان در حریم رضوی باشید، پیشنهاد می‌کنیم هتل داخل حرم امام رضا را انتخاب کنید.
بزرگان دیگری نیز در حرم امام رضا (ع) مدفون‌اند که به دلیل نداشتن گنبد، بارگاه و بنای شاخص از پرداختن به آن‌ها صرف نظر شد. از اماکن محبوب در حرم مقبره شیخ بهایی که در ساخت بخش‌هایی از حرم نقش زیادی داشت؛ شیخ حسنعلی نخودکی که عوام و خواصِ اهل معرفت ارادت خاصی به ایشان دارند؛ علامه جعفری، فیلسوف بزرگ جهان اسلام؛ آیت الله کوهستانی؛ آیت الله سید جواد خامنه ای؛ آیت الله مروارید؛ حاج میرزا علی آقا فلسفی؛ استاد سید جلال آشتیانی؛ شیخ هاشم مدرس قزوینی؛ دکتر شیخ و... است.
کتابخانه‌های حرم، دانشگاه رضوی و اماکنی از این دست در حرم فراوان است و همین موضوع باعث شده که روزانه دانشجویان زیادی برای کسب علم به حرم مراجعه کنند. کتابخانه‌های آستان قدس رضوی جزو پربارترین و غنی‌ترین کتابخانه‌های کشور و حاوی نسخ خطی کمیاب در سطح جهان است.
مسافرانی که تور مشهد را برای سفر انتخاب می کنند اولین برنامه شان رفتن به زیارت امام رضاست. این زائران بعد از پرداختن به امور عبادتی و زیارت بارگاه منور رضوی می توانند از امکانات حرم نیز استفاده کرده و از بخش های دیدنی آن بازدید کنند. مهمترین جاهای دیدنی و کاربردی حرم عبارتند از: کبوترانه، موزه ها، مرکز مشاوره، مقابر بزرگان، سقاخانه، ساعت های تاریخی، مدارس قدیمی، سقاخانه ،پنجره فولاد و غیره.
را در شبکه های اجتماعی زیر دنبال کنید
موزه رهبر انقلاب آیت الله خامنه ای ( حفظ الله)
عالی بود