راهنمای سفر به نیشابور؛ نگین فیروزه و شهر خیام

نیشابور، شهری با تاریخ کهن و طبیعت دل‌انگیز در خراسان رضوی، مهد علم و ادب بوده و مشاهیری پرآوازه مانند خیام، عطار نیشابوری و کمال‌الملک را در دامان خود پرورده است. نیشابور با آرامگاه‌های این بزرگان و بناهای تاریخی باشکوه، طبیعت دل‌انگیز و صنایع دستی بی‌نظیرش، مقصدی جذاب برای گردشگران داخلی و خارجی است. همچنین در راهنمای سفر به استان خراسان رضوی، نیشابور را به عنوان شهری با آثار تاریخی ارزشمند و طبیعت بکر معرفی کردیم.

در راهنمای سفر به شهر نیشابور، ابتدا به این سوال مهم پاسخ می‌دهیم که چرا این شهر را برای سفر انتخاب کنیم؟ از میان جاهای دیدنی خراسان رضوی، نیشابور مکان‌های گردشگری ویژه‌ای دارد که در شهری دیگر از استان نمی‌شود پیدایشان کرد. در لیست کوتاه زیر به دلایل سفر به نیشابور اشاره‌ای ویژه داشتیم:

• تاریخ و فرهنگ غنی: آرامگاه خیام، عطار و کمال‌الملک، مسجد جامع نیشابور و…
• طبیعت بکر: دره هفت غار، پیست اسکی شیرباد، باغ‌های میوه و…
• صنایع دستی بی‌نظیر: فیروزه نیشابور، سفال و سرامیک، قلم‌زنی و…
• غذاهای محلی خوشمزه: آبگوشت بزباش، کشک بادنجان، قیمه نثار و…
• مردم خونگرم و مهمان‌نواز

در ادامه با ما همراه باشید تا سفری خاطره‌انگیز به شهر نیشابور داشته باشید.

راهنمای سفر به نیشابور: تاریخچه

نیشابور، یکی از کهن‌ترین شهرهای ایران و جهان است که تاریخی پرفراز و نشیب را پشت سر گذاشته است. تاریخ دقیق تاسیس نیشابور مشخص نیست، اما برخی منابع قدمت آن را به هزاره سوم پیش از میلاد نسبت می‌دهند. در دوران ساسانیان، نیشابور به یکی از شهرهای مهم و آباد ایران تبدیل شد. در قرن هفتم میلادی، نیشابور به دست اعراب مسلمان فتح شد. پس از اسلام، نیشابور به یکی از مراکز مهم علمی، فرهنگی و اقتصادی ایران تبدیل شد. دانشمندان بزرگی چون خیام، عطار نیشابوری و کمال‌الملک از نیشابور برخاسته‌اند. همچنین در دوران سلجوقیان، نیشابور به اوج شکوفایی خود رسید. در قرن سیزدهم میلادی نیز نیشابور توسط مغولان ویران شد و بسیاری از آثار تاریخی و فرهنگی آن از بین رفت.

راهنمای سفر به نیشابور: آب‌ و هوا

نیشابور به دلیل موقعیت جغرافیایی خاص خود و قرارگیری در دامنه جنوبی رشته کوه‌های بینالود، از آب و هوای متنوعی برخوردار است. این تنوع آب و هوایی یکی از جذابیت‌های این شهر تاریخی به شمار می‌رود.

• تابستان‌های نیشابور به‌طور کلی گرم و خشک هستند. وجود رشته کوه‌های بینالود در شمال شهر باعث می‌شود تا هوای نیشابور در فصل گرما خنک‌تر از سایر مناطق همجوار باشد. شب‌های تابستانی نیشابور نیز خنک و دلپذیر است و شما می‌توانید از هوای مطبوع آن لذت ببرید.
• زمستان‌های نیشابور سرد و همراه با بارش برف است. به دلیل ارتفاع زیاد شهر و قرارگیری در مناطق کوهستانی، بارش برف در نیشابور امری رایج است. البته شدت سرمای هوا در مناطق مختلف شهر متفاوت است و مناطق کوهستانی سردتر از مناطق پایین دست هستند.

در سفر به نیشابور به کدام مکان‌های گردشگری برویم؟

نیشابور، شهری با قدمتی طولانی و فرهنگی غنی است که جاذبه‌های تاریخی، طبیعی و مذهبی متنوعی را در خود جای داده است. در سفر به نیشابور می‌توانید از آرامگاه بزرگان علم و ادب، بناهای تاریخی باشکوه، طبیعت بکر و صنایع دستی بی‌نظیر این شهر لذت ببرید. در ادامه، برخی از مهم‌ترین جاهای دیدنی نیشابور معرفی شده‌اند:
 

روستای دیزباد

طبیعت سرسبز و کوهستانی دیزباد با چشمه‌های جوشان، باغ‌های میوه و هوای پاک، مکانی ایده‌آل برای فرار از زندگی شهری و تجربه‌ی آرامش است. خانه‌های روستایی دیزباد به صورت پلکانی و با استفاده از مصالح طبیعی ساخته شده‌اند که جلوه‌ای خاص به روستا بخشیده است. محصولات صنایع دستی مانند گلیم، جاجیم و صنایع چوبی از سوغاتی‌های معروف دیزباد هستند. همچنین، مسیرهای پیاده‌روی متنوعی در اطراف روستا وجود دارد که برای نیشابورگردی و علاقه‌مندان به طبیعت‌گردی بسیار جذاب است.

برای رسیدن به روستای دیزباد می‌توانید از طریق جاده مشهد-نیشابور و سپس جاده فرعی دیزباد حرکت کنید.

روستای بوژان

روستای بوژان، با معماری پلکانی چشم‌نواز خانه‌ها و طبیعت بکر، یکی از زیباترین روستاهای ایران است که در نزدیکی شهر نیشابور قرار دارد. این روستا با جاذبه‌های گردشگری متنوعی که دارد، هر ساله پذیرای حضوری گردشگران بسیاری است. جاهای دیدنی بوژان در نیشابور، شامل موارد زیر می‌شود:

رودخانه و آبشار بوژان

یکی از جذاب‌ترین ویژگی‌های روستای پلکانی بوژان، وجود رودخانه‌ای پرآب و دائمی و آبشارهای متعدد بوده که به این روستا طراوت و زیبایی خاصی بخشیده است.

رودخانه بوژان با آبی زلال و خنک از دل کوه‌های بینالود سرچشمه می‌گیرد و از میان روستا عبور می‌کند. حاشیه‌های این رودخانه سرسبز و پوشیده از درختان و گیاهان متنوع، مکانی ایده‌آل برای پیک نیک و استراحت است. صدای دلنشین جریان آب رودخانه و هوای پاک اطراف آن، آرامشی خاصی به روح و روان می‌بخشد. 

در مسیر رودخانه بوژان، آبشارهای کوچک و بزرگ متعددی وجود دارد که بر زیبایی این منطقه افزوده‌اند. معروف‌ترین این آبشارها، آبشاری است که در انتهای دره‌ای بزرگ و در میان صخره‌های بلند قرار دارد. برای رسیدن به این آبشار، حدود دو ساعت پیاده‌روی از داخل روستا لازم است.

تخت هلاکو خان

بر اساس روایات تاریخی، هلاکوخان پس از حمله به نیشابور، به این منطقه آمده و از آب رودخانه برای آبیاری زمین‌های کشاورزی استفاده کرده است. این روایت نشان می‌دهد که این منطقه از نظر تاریخی اهمیت داشته است.

این بنای تاریخی در قسمت انتهایی بافت روستا و در ورودی دره و نهری به نام درخانه واقع شده است. این منطقه دارای سازندهای زمین‌شناسی خاصی مانند کنگلومرا یا ماسه سنگ است.

امامزاده سلیم

امامزاده سلیم یکی از اماکن مقدس و زیارتی روستای پلکانی بوژان بوده در شرق روستا واقع شده است. این امامزاده، محل زیارت اهالی روستا و روستاهای اطراف بوده و از احترام خاصی برخوردار است. نسب شریف امامزاده سلیم به امام زین العابدین (ع) می‌رسد. این نسب شریف، بر اهمیت و جایگاه این امامزاده افزوده و باعث شده تا بسیاری از زائران برای زیارت به این مکان مقدس بیایند.

در سال‌های اخیر، تلاش‌های زیادی برای توسعه و بازسازی بقعه امامزاده سلیم انجام شده است. این تلاش‌ها باعث شده تا این مکان مقدس، زیباتر و مجهزتر شود.

دره هفت غار

دره هفت غار در روستای بوژان، استان خراسان رضوی واقع شده است. این دره به دلیل وجود هفت غار طبیعی در آن به این نام معروف شده است.

دره هفت غار دارای طبیعت بکر و زیبایی بوده و مکانی مناسب برای طبیعت‌گردی و کوهنوردی است. در این دره می‌توانید از منظره‌های زیبای کوهستان، رودخانه و غارها لذت ببرید.

بازار سرپوشیده نیشابور؛ گنجینه‌ای از تاریخ و فرهنگ

بازار سرپوشیده، یکی از جاذبه‌های گردشگری مهم و تاریخی نیشابور است که قدمتی طولانی دارد و از گذشته تا اکنون به عنوان مرکز تجاری و اجتماعی شهر شناخته می‌شود. این بازار تاریخی با معماری سنتی و اصیل خود، نمادی از هویت و فرهنگ مردم این شهر است. معماری بازار سرپوشیده نیشابور، تلفیقی از سبک‌های معماری مختلف از جمله صفوی، قاجاری و زندی است. استفاده از آجر در ساخت بنا، ایجاد طاق‌ها و رواق‌های بلند و همچنین تزئینات کاشی‌کاری و گچ‌بری از ویژگی‌های بارز معماری این بازار است.

این بازار سنتی دارای بخش‌های مختلفی از جمله راسته بازار، راسته‌های تجاری، دالان‌ها، سراها، تیمچه‌ها، قیصریه و دکان‌های فروش کالا است. هر یک از این بخش‌ها، کاربری خاص خود را داشته و به فروش کالاهای مختلف اختصاص یافته است.

آرامگاه خیام نیشابوری

آرامگاه خیام نیشابوری، شاعر، ریاضی‌دان، ستاره‌شناس و فیلسوف بزرگ ایرانی، یکی از مهم‌ترین جاذبه‌های گردشگری شهر نیشابور و ایران است. این آرامگاه در باغی زیبا و سرسبز واقع شده است. در این باغ، درختان میوه، گل‌ها و گیاهان متنوعی کاشته شده است. همچنین در محوطه آن، تندیسی زیبا از خیام نیز نصب شده است.

در اطراف آرامگاه خیام، جاذبه‌های گردشگری دیگری نیز وجود دارد که از جمله آن‌ها می‌توان به آرامگاه عطار نیشابوری، آرامگاه کمال‌الملک و بازار سرپوشیده نیشابور اشاره کرد.

معدن فیروزه نیشابور

معدن فیروزه نیشابور، یکی از ارزشمندترین و قدیمی‌ترین معادن فیروزه جهان است که در شمال غرب نیشابور قرار دارد. این معدن به عنوان تنها منبع طبیعی فیروزه در ایران و یکی از مهم‌ترین منابع فیروزه در جهان شناخته می‌شود. فیروزه نیشابور به دلیل رنگ آبی آسمانی زیبا و کیفیت بالای خود، از قدیم‌الایام مورد توجه بوده و در جواهرات و صنایع دستی مورد استفاده قرار می‌گرفته است.

استخراج فیروزه از معادن نیشابور به بیش از ۲۰۰۰ سال پیش برمی‌گردد و این سنگ قیمتی در تمدن‌های باستانی ایران و دیگر نقاط جهان از اهمیت بالایی برخوردار بوده است. فیروزه نیشابور در دوران صفویه به اوج شهرت خود رسید و در ساخت زیورآلات و اشیاء تزئینی مورد استفاده گسترده قرار گرفت.

آرامگاه عطار نیشابوری

آرامگاه عطار نیشابوری دارای معماری سنتی ایرانی است و با کاشی‌کاری‌های زیبا و گچ‌بری‌های ظریف تزیین شده است. در کنار آرامگاه، موزه‌ای نیز وجود دارد که در آن، آثار و اشیاء مرتبط با زندگی و آثار عطار به نمایش گذاشته شده‌اند. 

آرامگاه کمال‌الملک

کمال‌الملک، نامی آشنا در تاریخ هنر ایران است. او یکی از بزرگ‌ترین نقاشان ایرانی در دوره قاجار بود. آرامگاه او در باغی زیبا و سرسبز در نیشابور واقع شده است. آرامگاه کمال‌الملک دارای معماری تلفیقی از سبک سنتی و مدرن است. بر روی آرامگاه، مجسمه‌ای از کمال‌الملک قرار دارد که توسط یکی از شاگردانش ساخته شده است.

روستای چوبین نیشابور؛: شاهکاری از چوب و هنر

روستای چوبین، جاذبه‌ای دیدنی در نیشابور است که به‌واسطه معماری منحصربه‌فرد و تماماً چوبی خود، شهرتی جهانی یافته. این روستا که در اصل روستای محمدآباد آقازاده نام داشت، به همت حمید مجتهدی، هنرمند و معمار ایرانی به دهکده‌ای رؤیایی و بی‌نظیر تبدیل شده است. دهکده چوبین در نزدیکی شهر نیشابور قرار دارد و دسترسی به آن بسیار آسان است. شما می‌توانید با استفاده از وسایل نقلیه شخصی به این دهکده سفر کنید.

در دهکده چوبین نیشابور، امکاناتی مانند اقامتگاه، رستوران و فروشگاه‌های صنایع دستی وجود دارد که برای خرید سوغاتی جان می‌دهند.

بهترین هتل‌ها در سفر به نیشابور

پس از آشنایی با دیدنی‌ها، نوبت به پیدا کردن اقامتگاه در نیشابور رسید. فهرستی از بهترین مجموعه‌‎های اقامتی در نیشابورگردی و راهنمای آن را در ادامه آورده‌ایم:

مهمانسرای کمال‌الملک

در میدان خیام، قلب تپنده‌ نیشابور، مهمانسرای کمال‌الملک با امکاناتی کامل از جمله تاکسی سرویس، فروشگاه و رستوران، آماده‌ پذیرایی از شماست. از اقامت در این مکان تاریخی لذت ببرید.
 

هتل مهر؛ خانه‌ دنج شما در نیشابور

در هتل مهر با طیف گسترده‌ای از امکانات، اقامتی راحت و دلپذیر را دارید. با انتخاب اتاق‌های دو، سه یا چهار تخته در انواع مختلف می‌توانید اقامتی دلنشین را تجربه کنید و از انواع غذاهای سنتی و مدرن در رستوران هتل لذت ببرید. این هتل در موقعیتی عالی در خیابان امام خمینی، نبش کوچه شریعتی قرار دارد.
 

اقامتگاه زاک

این اقامتگاه با تلفیقی از معماری سنتی و مدرن، فضایی منحصر به فرد را برای شما رقم می‌زند. با انتخاب واحد مورد نظر خود از بین ۷ واحد اقامتی با چشم‌اندازهای متنوع، اقامتی دلنشین را تجربه کنید. اتاق‌هایی که می‌توانید در اقامتگاه زاک انتخاب کنید، عبارتند از: 

• واحدهای رو به جنگل: با پنجره‌های بزرگ و نورگیر عالی، مناسب برای علاقه‌مندان به طبیعت
• اتاق‌های رو به باغ: با بالکن‌های دنج و فضای سبز اطراف، مناسب برای استراحت و آرامش
• واحدهای سنتی: با دکوراسیون سنتی و استفاده از مصالح طبیعی، مناسب برای تجربه زندگی روستایی

در آغوش طبیعت نیشابور، اقامتگاه زاک با اتاق‌هاایی آرام و دلنشین منتظر شماست.

بهترین رستوران ها در سفر به نیشابور

نیشابور، شهری با تاریخ و فرهنگ غنی، علاوه‌بر جاذبه‌های تاریخی و طبیعی، رستوران‌های متنوعی را برای پذیرایی از گردشگران ارائه می‌دهد. در این مقاله به معرفی برخی از بهترین رستوران‌های نیشابور می‌پردازیم تا شما بتوانید در سفر خود، بهترین انتخاب را داشته باشید.

رستوران سنتی داریوش

این رستوران با دکوراسیون سنتی و فضایی دلنشین، انواع غذاهای ایرانی به‌خصوص غذاهای محلی نیشابور را سرو می‌کند.
 

رستوران سنتی شاهکار

رستوران سنتی شاهکار با موسیقی زنده و اجرای برنامه‌های سنتی، فضایی شاد و مفرح را برای صرف غذا فراهم کرده است.
 

رستوران قادری

رستوران قادری در نیشابور با سابقه‌ای طولانی، یکی از محبوب‌ترین رستوران‌های سنتی نیشابور است و غذاهایی باکیفیت و خوشمزه‌ را سرو می‌کند.
 

رستوران اعیانی

اعیانی از رستوران‌های مدرن شهر نبشابور به شمار می‌آید. این رستوران با فضایی شیک و مدرن، انواع غذاهای ایرانی و فرنگی را طبخ می‌کند.

رستوران چنگال طلایی

چنگال طلایی، رستورانی با منوی متنوع و قیمت‌های مناسب، انتخابی خوب برای کسانی است که به دنبال غذاهای باکیفیت و با قیمت مناسب هستند.

غذاهای سنتی نیشابور چیست؟

نیشابور، شهری که نه تنها تاریخ و طبیعت را در آغوش کشیده، بلکه با غذاهای سنتی‌اش، سفرتان را به یک تجربه فراموش‌نشدنی تبدیل می‌کند. اگر به این شهر تاریخی سفر کردید، حتما فرصت چشیدن این غذاهای لذیذ را از دست ندهید. در ادامه به معرفی برخی از معروف‌ترین غذاهای سنتی نیشابور می‌پردازیم:

• اشکنه نیشابوری: اشکنه نیشابوری با نان خشک، پیاز داغ، تخم مرغ و زردچوبه تهیه می‌شود و یک غذای سریع و مقوی است.
• کشک بادمجان: کشک بادمجان با بادمجان کبابی، کشک، سیر، نعناع و پیاز داغ تهیه می‌شود و یک غذای بسیار خوشمزه و پرطرفدار است.
• کوکو سبزی نیشابوری: کوکو سبزی نیشابوری با سبزی‌های معطر، تخم مرغ، آرد و ادویه‌های مخصوص تهیه شده و یک غذای سبک و لذیذ محسوب می‌شود.

اگر هم بخواهید غذاهای اصلی نیشابور را میل کنید، لیست زیر کمک کننده است: 

• قیمه نیشابوری: این غذا با گوشت چرخ کرده، نخود، لپه، پیاز و ادویه‌های مخصوص تهیه می‌شود و طعمی بسیار لذیذ دارد.
• کوفته نیشابوری: کوفته نیشابوری با گوشت چرخ کرده، برنج، سبزیجات و ادویه‌های مخصوص تهیه می‌شود و یکی از غذاهای محبوب این شهر است.
• آبگوشت نیشابوری: آبگوشت نیشابوری با گوشت گوسفند، لوبیا چیتی، نخود و سبزیجات تهیه می‌شود و یک غذای کامل و مغذی است.
• کباب کوبیده نیشابوری: کباب کوبیده نیشابور با گوشت گوسفند چرخ کرده و ادویه‌های مخصوص تهیه می‌شود و طعمی بسیار لذیذ دارد.
• شیشلیک نیشابوری: شیشلیک نیشابور با گوشت گوسفند یا گوساله تهیه می‌شود و به همراه پیاز و گوجه کبابی سرو می‌شود.