گلاب گیری کاشان 1403 + جزئیات کامل بهترین زمان و مکان
تور گلابگیری کاشان
قصد بازدید از مراسم گلابگیری کاشان را دارید و می‌خواهید که چندروزی را در میان خوشبوترین کوچه‌های شهر سپری کنید؟ چندروز قبل از 15 اردیبهشت تا اواخر خرداد ماه در زمان جشن گلاب گیری کاشان 1403 می‌توانید تور کاشان از تهران و مشهد را در سایت تورگردان رزرو کنید. کافی است به دو صفحه زیر سر بزنید و براساس بودجه و اقامتگاه موردنظرتان، بسته‌های سفر به کاشان را انتخاب کنید و برنامه سفرتان بچینید:
گلاب گیری کاشان چه زمانی شروع می‌شود؟
هر سال بهار، 15 اردیبهشت تا پایان خرداد، زمان گلابگیری در شهر کاشان و روستاهای نزدیک به آن است. دلیل اینکه تهیه گلاب و جشنواره آیینی کاشان در اردیبهشت برگزار می‌شود، سرسبزی بوته‌های گل‌محمدی و مناسب‌ترین زمان برای چیده‌شدن آن‌هاست. با تمام شدن فروردین و شروع اولین روز اردیبهشت، گل‌های محمدی را می‌توان چید. با توجه به اینکه حجم زیادی از گل‌های چیده شده برای تهیه گلاب اصیل کاشان استفاده می‌شوند، بخشی از گلبرگ‌ها هم برای مربای صبحانه، وسایل تزئیناتی و حتی گل خشک هم مورد استفاده قرار می‌گیرند.
این نکته مهم را باید بدانید که شرایط اقلیمی کاشان نسبت به دو شهر قمصر و نیاسر، گرم‌تر است. بر همین اساس، گل‌های سرخ محمدی در کاشان، زودتر باز می‌شوند نسبت به گل‌هایی که در شهرهای قمصر و نیاسر رشد کرده‌اند. به همین خاطر است که گلابگیری، ابتدا در کاشان و بعد در قمصر و نیاسر این مراسم برپا می‌شود.
تور گلاب گیری کاشان، بهترین موقعیت را برایتان فراهم می‌کند تا علاوه‌بر بازدید از این مراسم آیینی، دسترسی ساده‌تری برای خرید عرقیجات اصیل داشته باشید.
برای گلاب گیری کاشان کجا بریم؟ (معرفی مناطق گلابگیری)
- مرکز شهر کاشان
- قمصر
- نیاسر
- برزُک و
- روستاهایی مانند کامو، جوشقان قالب، ون، سار، وادقان، خاوه، مشهد اردهال، قالهر، مرق، ویدوج و آذران.
برای دیدن مراسم آیینی گلاب گیری کاشان از 15 اردیبهشت تا پایان خرداد می‌توانید مستقیما به همین شهر بیایید. جشنواره گلابگیری معمولا در شهرهای کوهستانی کاشان برگزار می‌شوند؛ چرا که مرغوبیت گل‌های محمدی در اقلیم‌های کوهستانی، بیشتر از گل‌هایی است که در شرایط گرم و خشک رشد پیدا می‌کنند. علاوه‌بر کاشان، شهر برزک در نزدیکی مناطق اطراف آن، بهترین موقعیت و شرایط را دارد. با توجه به اینکه شهر برزک، آب و هوای خنک‌تری نسبت به مرکز شهر کاشان دارد، چند روز بعد از 15 اردیبهشت، مراسم گلاب گیری در آن برگزار می‌شود.
اینکه برای دیدن مراسم آیینی و سنتی گلاب گیری در کاشان چه شهر یا روستایی را انتخاب کنید، به تاریخ سفرتان بستگی دارد. برای مثال، در دو روستای «کامو» و «جوشقان قالب» گلاب گیری در هفته آخر خرداد برگزار می‌شود.
برای کاشان‌گردی با لیستی کامل از دیدنی‌ها کلیک کنید: جاهای دیدنی کاشان
بهترین منطقه گلاب گیری کاشان کجاست؟
همواره یک سوال پرتکرار برای بازدید از مراسم آیینی و سنتی گلابگیری در کاشان مطرح می‌شود. سوال مهم این است که بهترین منطقه گلاب گیری در کاشان کجاست. برای یافتن این پاسخ باید به سراغ مردم بومی کاشان برویم و از تجربیات اثبات‌شده آن‌ها استفاده کنیم. مرغوب‌ترین گلاب کاشان را از دو روستای «وادقان» و «ون» می‌توانید تهیه کنید. از نظر موقعیت مکانی، این دو روستا در 50 کیلومتری مرکز شهر کاشان قرار دارند و براساس مقایسه، غلظت گلاب تولیدی آن‌ها نسبت به سایر شهرها و روستاها بیشتر است؛ دقیقا آنچه که خریداران گلاب اصیل، خوش‌عطر و اما گران می‌خواهند داشته باشند.
بعد از روستاهای ون و وادقان، شهرهایی مانند کاشان، نیاسر و قمصر هم از معروف‌ترین مناطق گلاب گیری کاشان به حساب می‌آیند. از بین این سه جا، احتمالا شما هم اسم قمصر را بیشتر از همه شنیده‌اید و همین موضوع، گواهی است برای اینکه بدانیم گلاب قمصر، اصالت پررنگ‌تری دارد.
تاریخچه گلاب گیری
برای اینکه قدمت برگزاری جشن گلاب گیری را در کشورمان بررسی کنیم، ابتدا باید تاریخ اولین روز کاشت بذر گل محمدی را بدانیم. اولین بذر گل محمدی که در ایران کاشته شد، ۷۰۰۰ سال پیش بود. در حالی که نزدیک به هزار سال است که گلابگیری به روش‌های سنتی و مدرنیته در کشورمان انجام می‌شود. گفتنی است که با پیشرفت و تحول روش‌های تهیه عرقیجات، همچنان گلابگیری سنتی در کاشان متداول است.
همچنین باستان شناسان در 7000 سال گذشته توانستند تا آثاری از گل‌های سرخ را در منطقه سیلک پیدا کنند. آن‌ها با مشاهده دقیق‌تر متوجه شدند که نقوش گل در اشیای باستانی آن باقی مانده بود. در جایی دیگر از دنیا، جهانگرد معروفی از کشور فرانسه به نام شاردن، در حین بازدید کاشان، از دشت‌های گل سرخ این منطقه یاد کرده است. در طی گذر زمان، درست آن وقت‌هایی از سال که فراوانی گل‌های سرخ محمدی به چشم همه آمد، گلاب گیری با به‌کارگیری روشی سنتی به پیشه اصلی مردم بومی کاشان تبدیل شد.
آنچه تاریخچه گلاب گیری در کاشان را خواندنی‌تر می‌کند، این است که ایرانی‌ها برای اولین بار موفق شدند که از روش تقطیر استفاده کنند و اسانس گلاب را از این گل سرخ و پرعطروبو بگیرند.
امروزه، گلاب کاشان توانسته جایگاهی برازنده و درخشان در سرتاسر نقاط جهان داشته باشد، اما اولین جایی که مایع گلاب در ایران تولید شد، بخش میمند در استان فارس بود.
مراسم گلاب گیری شهر کاشان
برای شروع گلابگیری کاشان باید گل‌های مزارع گل محمدی را در کاشان و شهرهای اطراف آن چیده شود. چیدن گل محمدی از مزارع در فصل بهار انجام می‌شود. اگر هوا در شروع بهار گرم‌تر باشد، روزهای پایانی فروردین، بهترین زمان برای جمع‌آوری گل‌ها برای گلابگیری هستند. در حالت نرمال هم اواسط اردیبهشت، مناسب‌ترین زمان برای چیدن گل‌های سرخ محمدی هستند. در صورتی که قصد دارید صفر تا صد تهیه گلاب از گل‌های سرخ محمدی را ببینید، در ساعت‌های ابتدایی روز به کارگاه‌های گلابگیری کاشان مراجعه کنید.
در ابتدای روز، دسته‌های بزرگ گل محمدی به کارگاه آورده می‌شوند و درون دیگ‌هایی بزرگ از جنس مس قرار می‌گیرند. از طریق لوله‌هایی که به هر دیگ متصل است، سر دیگر آن‌ها به دیگ‌های کناری می‌رسد. وقتی که گل‌ها می‌جوشد، بخار حاصل از آن‌ها از لوله‌ها عبور می‌کند و به محفظه درون آب سرد منتقل می‌شود. در طی این فرآیند انتقال، گلاب بدست می‌آید.
در صورتی که این فرآیند دوباره تکرار شود، عصاره بدست آمده به گلاب دو آتشه تبدیل می‌شود. همانطور که همه‌مان می‌دانیم، گلاب دو آتشه به ناب و خالص بودنش معروف است و عطر آن را از چندده قدمی تشخیص داده می‌شود. به طور معمول در روش تقطیر سنتی، هر یک کیلوگرم گل محمدی در دیگ مسی به یک لیتر آب نیاز دارد. گنجایش هر دیگ مسی هم از 30 تا 50 کیلوگرم بوده و همین مقدار گل سرخ را در آن می‌توان قرار داد و با درپوش مسی، مجرای آن را مسدود کرد. برای جلوگیری از اتلاف بخار، فاصله بین درپوش مسی هر دو دیگ با تفاله گل و آراد نان پوشانده می‌شود. در این هنگام با استفاده از ابزار مخصوص، فشار داخل دیگ هم کنترل می‌شود.
مراحل تقطیر گل‌های محمدی به روش سنتی، بین پنج تا هفت ساعت طول می‌کشد. در حال حاضر با اینکه گلابگیری در کاشان، شکل و فرآیندی صنعتی هم دارد، روش سنتی آن همچنان پابرجاست و به یکی از ماندگارترین روش‌های تقطیر گلاب از آن یاد می‌شود. در کنار روش سنتی گلاب گیری، مراسم پایکوبی و جشن همچنان رواج دارد. مردم بومی اینجا برای لذت بیشتر گردشگران، موسیقی پخش می‌کنند و از بازدیدکنندگان پذیرایی‌های لازم را به عمل می‌آورند.
جالب است بدانید که مراسم گلاب گیری در کاشان، میراثی معنوی در فهرست آثار ملی و معنوی ایران است. البته که پیشنهاد ثبت این میراث معنوی در فهرست «میراث ناملموس یونسکو» هم ثبت شده است و می‌بایست منتظر باشیم تا پرونده آن به طور کامل تکمیل شود.
ناب‌ترین گلاب‌ها که خلوص بالایی هم دارند، تلخ‌مزه‌اند و رنگی ندارند. البته وقتی گلاب ناب را مزه می‌کنید، نباید مزه تلخی را برای مدتی طولانی احساس کنید؛ زیرا این حالت نشان می‌دهد که اسانس غیرطبیعی با گلاب مخلوط شده است. بعد از خرید گلاب قمصر که معروف‌ترین گلاب بازار است، یک ظرف شیشه‌ای انتخاب کنید و گلاب را به آن منتقل کنید تا برای زمانی طولانی، همان کیفیت بالای خودش را حفظ کند.
معرفی انواع گلاب کاشان
تنوع گلاب موجب شده تا تفاوت قیمتی محسوسی در انواع آن دیده شود. براساس تفاوت قیمتی که گلاب‌ها دارند، کاربرد آن‌ها هم با یکدیگر متفاوت است. تعدادی از آن‌ها برای استفاده در طبخ غذای روزانه، مجاز هستند و برخی از انواع گلاب‌ها هم کاربردی درمانی دارند. در هر دو نوع این گلاب‌ها، هر چه میزان گل سرخ بیشتر باشد، کیفیت گلاب به مراتب بهتر است.
1- گلاب سنگین
گلاب سنگین، مصرفی خانگی دارد و ممتازترین نوع گلاب خانگی به حساب می‌آید. غلظت خود و کیفیت بالا، اساسی‌ترین ویژگی گلاب سنگین کاشان است. برای تقطیر گلاب ممتاز به 80 لیتر آب نیاز است. بعد از ریختن 80 لیتر آب داخل دیگ مسی، در حدود 30 تا 35 کیلوگرم سرخ هم درون آن قرار می‌گیرد. در پایان این فرآیند، 40 لیتر گلاب سنگین حاصل می‌شود.
2- گلاب سبک
گلاب سبک هم برای کاربردهای خانگی مصرف می‌شود، درجه غلظت و عطر کمتری دارد. برای بدست آوردن گلاب سبک، 80 لیتر آب داخل دیگ مسی ریخته شده و بعد از به جوش آمدنش، 10 تا 20 کیلوگرم گل سرخ هم به درون آن اضافه می‌شود. بعد از فرآیند گلابگیری، 40 لیتر گلاب سبک در ظرف جمع‌آوری می‌شود.
3- گلاب دو آتیشه
در طی بدست آوردن گلاب دو آتیشه، به‌جای آب از گلاب استفاده می‌شود و دلیل نام‌گذاری آن هم، وجود همین گلاب در فرآیند تقطیر است. در فرآیند تهیه گلاب دو آتیشه، فرآیند تقطیر دوبار اجرا می‌شود. غلظت زیاد به همراه طعم تلخ و گس آن، شاید به مزاق خیلی‌ها نیاید. حجم گلاب دو آتیشه نسبت به سایر گلاب‌های خوراکی، کمتر است.
4- گلاب سه آتیشه
وقتی که گلاب دو آتیشه و گل‌های سرخ درون یک دیگ مسی ریخته می‌شوند و فرآیند تقطیر آن‌ها انجام می‌شود، گلاب سه آتیشه بدست می‌آید. اگر تعداد دفعات تقطیر را بشماریم، تقطیر آن سه باره است. مقدار تولیدشده آن در مقایسه با سایر انواع گلاب‌ها، کمتر است.
5- گلاب پس آب
وقتی تفاله‌های گل سرخ حاصل شده از تقطیر و گلاب گیری دوباره در دیگ آب ریخته شود و با تقطیر مجدد تفاله‌ها، گلابی رقیق به نام گلاب پس آب بدست می‌آید. کیفیت و عطر کمتر گلاب پس آب نسبت به سایر گلاب‌های خوراکی، به طور کامل قابل تشخیص است.
سنت گلابگیری کاشان در سال 1403 از 15 اردیبهشت شروع می‌شود و تا پایان خرداد ادامه دارد. بهترین منطقه برای گلاب گیری که گلاب‌های ناب و مرغوبی می‌توانید از آنجا خریداری کنید، روستاهای اطراف کاشان است؛ زیرا این روستاها، آب و هوای نسبتا سردی دارند و گل‌های محمدی با کیفیت بالاتری کشت می‌شوند. به همین خاطر است که گلاب‌های بدست آمده در روستای «وادقان» و «ون»، مرغوبیت بیشتر و کیفیت بالاتری دارند.
