خانه موزه استاد صبا؛ همه آنچه پیش از رفتن باید بدانید

خانه موزه استاد صبا یک خانه کوچک قدیمی در تهران است. این خانه متعلق به یکی از استادان مشهور موسیقی ایرانی یعنی ابوالحسن صبا می‌باشد. ساختمان مذکور در خیابان ظهیر الاسلام تهران قرار دارد و پیش از انقلاب اسلامی تبدیل به موزه شده است. شاید بسیاری از افراد نام استاد صبا را شنیده ولی درباره نقش تأثیر گذار ایشان در رشد و اعتلای موسیقی ایرانی اطلاعی نداشته باشند. متأسفانه بسیاری از نسل جوان ایشان را نمی‌شناسند و همین موضوع باعث شده تا خانه موزه استاد صبا یکی از سوت و کور ترین موزه‌های موسیقی در شهر تهران باشد.

با اینکه بازدید از این خانه موزه نیاز به پرداخت بلیط ندارد اما با این حال در سال‌های اخیر بازدیدکنندگان کمی داشته است. بر آن شدیم تا درباره استاد ابوالحسن صبا صحبت کنیم و خانه موزه استاد صبا را نیز به شما معرفی نماییم. اگر به موسیقی و زندگینامه موسیقیدانان مشهور ایرانی علاقه دارید حتما سری به این خانه موزه بزنید.

در این مطلب ابتدا درباره استاد ابوالحسن صبا و خدمات ارزنده ایشان صحبت می‌کنیم. سپس به توصیف خانه موزه استاد صبا می پردازیم.

معرفی ابوالحسن صبا

ابوالحسن صبا در سال ۱۲۸۱ یا ۱۲۸۲ هجری شمسی به دنیا آمد. خانواده ایشان به هنر و موسیقی علاقه داشتند و جزو خانواده‌های نسبتا متمول محسوب می‌شدند. پدر ایشان تصمیم گرفت ابوالحسن صبا را از سنین خردسالی برای آموزش موسیقی نزد استادان بزرگی بفرستد. صبا در سن کم می‌توانست سه تار را به شکل قابل قبولی بنوازد. علاوه بر تشویق‌های پدر و بستر مناسب، صبا خود به موسیقی علاقه وافری داشت و استعداد خدادادی در وجود او می‌جوشید. با اینکه فرصت تحصیل در کشور‌های خارجی را داشت تصمیم گرفت در ایران به مطالعه و تمرین در زمینه موسیقی ایرانی بپردازد. همان‌ طور که می‌دانید، دوران زندگی استا صبا هم‌زمان با دوران زندگی افراد مشهوری مانند صادق هدایت، عارف قزوینی، محمد حسین شهریار، میرزاده عشقی، ایرج میرزا و... بود. ابوالحسن صبا نیز با بسیاری از این افراد آشنایی داشت و یا حتی مراوده عمیقی با برخی دیگر برقرار می‌کرد.

یکی از صمیمی‌ترین دوستان صبا نیمایوشیج بود که به همین واسطه با دختر عموی او یعنی منتخب اسفندیاری ازدواج کرد. حاصل ازدواج سه دختر بودند. ابوالحسن صبا مدتی به رشت رفت و با گشودن یک آموزشگاه موسیقی به پرورش شاگردان و مطالعه موسیقی پرداخت. در این دوران بسیاری از تصنیف‌ها و آواز‌های گیلکی را جمع آوری نمود. او اعتقاد داشت موسیقی ایرانی هم در نواهای غمگین و هم نواهای شاد حرف‌های زیادی برای گفتن دارد با این حال جنبه غمگین آن بیشتر معرفی شده است. پس از اینکه صبا به بیماری روماتیسم مبتلا شد به تهران و خانه ظهیر الاسلام بازگشت و تا پایان عمر در این خانه به مطالعه و تدریس موسیقی مشغول شد. از جمله خدمات ارزنده ایشان می‌توان به تألیف و تعلیم سه دوره ویلون ایرانی، تألیف و تعلیم چهار دوره سنتور، تألیف و تعلیم یک دوره تار و سه تار و... اشاره نمود.  ابوالحسن صبا در سن ۵۵ سالگی و به دنبال یک بیماری قلبی مزمن دار فانی را وداع گفت و در گورستان ظهیرالدوله به خاک سپرده شد. بنا بر وصیت او، خانه او در خیابان ظهیرالاسلام به موزه تبدیل گشت.

خانه موزه استاد صبا تهران

گفتیم که استاد صبا بخش زیادی از زندگی پربار خود را در خانه ظهیر الاسلام صرف تدریس موسیقی و پرورش شاگردان قابلی کردند. از شاگردان صبا آقایان غلامحسین بنان، حسین تهرانی، حسن کسایی، فرامرز پایور، علی تجویدی، همایون خرم، اسماعیل چشم آذر، حسین خواجه امیری (ایرج)، پرویز یاحقی و... جزو مشهور‌ترین‌ها می‌باشند. همه این افراد به خانه استاد صبا می‌آمدند تا درس موسیقی در رشته‌های مختلف را بیاموزند. خوشبختانه استاد صبا وصیت کرد که خانه‌اش تبدیل به موزه شود تا آیندگان بتوانند محل زندگی ایشان و محل آموزش بسیاری از استادان گرانقدر موسیقی ایرانی را بازدید کنند. این خانه در ۲۹ آبان ۱۳۵۳ تبدیل به خانه موزه شد و در ۲ بهمن ۱۳۸۲ به عنوان یکی از میراث ملی ایران با شماره ۱۰۸۷۰ ثبت گردید.

مساحت خانه استاد صبا که جزو جذاب ترین جاهای دیدنی تهران محسوب می شود، تقریبا ۲۳۰ متر مربع می‌باشد که دارای ۵ اتاق، زیرزمین و حیاط است. پس از ورود یک حیاط کوچک با حوض آبی رنگی مشاهده خواهید کرد. دو یا سه پله از حیاط بالا می‌روید تا وارد اتاق‌ها شوید. در این اتاق‌های می‌توانید لوازم شخصی استاد صبا، عینک، قلم، دوات، لباس‌های رسمی، مجموعه ساز‌های شخصی استاد، نت‌های نوشته شده توسط شاگردانش، عکس‌های دوران کودکی تا بزرگسالی استاد صبا، نامه‌ها و مکاتبات را مشاهده کنید. این لوازم شخصی توسط همسر صبا به موزه اهدا شده‌اند.

بازدید از خانه موزه استاد صبا

در هر فصلی از سال می‌توانید از این خانه موزه بازدید کنید. متأسفانه این موزه در لا به لای شلوغی شهر قرار گرفته و بازدیدکنندگان چندانی ندارد اما ما به شما اطمینان می‌دهیم از این خانه دیدن کنید زیرا خالی از لطف نیست.

ساعات بازدید از خانه موزه استاد صبا

همه روزه، ساعت ۸:۳۰ صبح تا ۱۵:۳۰ بعد از ظهر

بازدید از این خانه رایگان است.

آدرس خانه موزه استاد صبا

تهران، میدان بهارستان، خیابان ظهیر الاسلام، پلاک ۹۰

برای رزرو تور به مقاصد داخلی و خارجی و تور تهران با تورگردان همراه باشید.