آرامگاه خواجه ربیع مشهد (امکانات 1403 و تصاویر+آدرس)

خواجه ربیع یکی از اصحاب پیامبر در صدر اسلام بوده که آرامگاه او در شهر مشهد می‌باشد. اهالی شهر، محل آرامگاه او را نیز به اختصار خواجه ربیع می‌نامند و البته بسیاری به زیارت مزار او می‌روند. بنای آرامگاه در دوران صفویه و زمان حکومت شاه عباس اول ساخته شده است. از آنجایی که بناهای مذهبی در آن دوران با دقت خاص و هنر اعجاب انگیز ساخته می‌شدند، آرامگاه خواجه ربیع هم از نظر هنر معماری یک اثر دیدنی است. می‌توان گفت بازدید از خواجه ربیع علاوه بر زیارت یک مکان متبرک، همراه با مشاهده بنایی زیبا و تاریخی خواهد بود. بنای آرامگاه در تاریخ ۱۵ دی ۱۳۱۰ به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

آرامگاه خواجه ربیع مانند تمام بنا‌های تاریخی دارای یک داستان جالب و پر فراز و نشیب است که دانستن آن خالی از لطف نیست. برای آشنایی با ویژگی‌های آرامگاه خواجه ربیع و اطلاعات بیشتر درباره او، ادامه مطلب را بخوانید.

خواجه ربیع کیست؟

خواجه ربیع با نام ربیع بن خثیم یکی از زهاد هشتگانه صدر اسلام است. زهاد هشتگانه به افرادی گفته می‌شد که به پیامبر اکرم (ص) اعتماد داشته و در آغاز نبوت او، به ایشان کمک کردند. خواجه ربیع پس از حضرت محمد، رابطه دوستانه ای با حضرت علی داشته و خلافت او را بر حق می‌دانست. علاوه بر این معاویه بن ابوسفیان یکی از خویشان او بوده و همین دلیل باعث شد از نزاع حضرت علی و معاویه در جنگ صفین دوری کند. گفته می‌شود در جنگ صفین خواجه ربیع نزد حضرت علی رفت و از او درخواست کرد به جای جنگ در صفین او را به مرز‌های خلافت اسلامی بفرستد تا در برابر کفار و غیر مسلمانان بجنگند.

به این ترتیب بود که خواجه ربیع عراق را ترک کرد و به ولایت توس در خراسان رفت. او در سال ۶۳ هجری قمری درگذشته است. روایاتی نشان می‌دهند که در زمان شهادت امام حسین (ع) او استرجاع خوانده و درباره این جنگ سخنی نگفته است. همین نکات باعث می‌شود بسیاری از مجتهدان شیعه درباره تقوای خواجه ربیع، شبهه داشته باشند و او را تنها یک زاهد بدانند. عده‌ای دیگر نیز او را زاهد و باتقوا می‌دانند و به زیارت آرامگاه او می‌روند. اگر در کتاب‌های تاریخی اهل شیعه تحقیق کنید متوجه می‌شود که بسیاری افراد مانند آیت الله مطهری راجع به آرامگاه خواجه ربیع شبهه هایی دارند و این آرامگاه را متعلق به ربیع بن خثیم نمی‌دانند.

به هر حال ۱۴ قرن از زمان مرگ او گذشته و نمی‌توان به دقت درباره شخص مدفون در آرامگاه فعلی نظر قطعی داد. با این حال این مقبره برای قرن‌ها، مزاری مورد احترام برای مردم بوده و آن را زیارت کرده‌اند.

تاریخچه آرامگاه خواجه ربیع

در بسیاری از روایات اسلامی گفته می‌شود که حضرت علی بن موسی الرضا پیش از رسیدن به مرکز خلافت توس، به زیارت آرامگاه خواجه ربیع رفته‌اند. گفتیم که قدمت بنای آرامگاه به دوران حکومت صفویان باز می‌گردد. وقتی شاه عباس اول به زیارت امام هشتم در مشهد رفت از آرامگاه خواجه ربیع هم بازدید نمود. به توصیه و مشورت شیخ بهایی، شاه عباس دستور داد بنایی برای آرامگاه خواجه ربیع ساخته شود. ساخت بنا با کمک یکی از سادات رضوی به نام میرزا افلغ انجام شد.

این بنای زیبا به سبک معماری صفویان و معماری که امروزه به نام اصفهانی می‌شناسیم ساخته شده است. نکته جالب درباره آرامگاه خواجه ربیع این است که جد قاجارها که توسط نادرقلی افشار کشته شد نیز زیر گنبد خواجه ربیع مدفون می‌باشد. لازم به ذکر این نکته است که اداره آرامگاه خواجه ربیع به عهده آستان قدس رضوی می‌باشد اما در گذشته تولیت شخصی این وظیفه را به عهده داشت.

یک روستا به نام حسین آباد خواجه ربیع در نزدیکی آرامگاه قرار داشته که زمین‌های آن جزو موقوفات آرامگاه بوده‌اند.

معماری آرامگاه خواجه ربیع

آرامگاه خواجه ربیع دارای یک گنبد با ارتفاع ۱۸ متر می‌باشد. تزیینات بیرونی گنبد شامل کاشی‌های فیرروزه‌ای و الوان است که در دوران صفویان کاربرد داشته و به نوعی معرف معماری اصفهانی می‌باشند. اگر برای اولین این آرامگاه را ببینید متوجه شباهت آن با مسجد‌ها و بناهای تاریخی در شهر اصفهان خواهید شد. گنبد آرامگاه خواجه ربیع دو پوششی است و درون صحن اصلی می‌توانید نقاشی‌های زیبایی با موضوع گل و گیاه و پرندگان آزاد مشاهده کنید. در برخی قسمت‌ها برای رنگ نقاشی از رنگ‌های طلایی و زرد استفاده کرده‌اند که جزو ویژگی‌های منحصر به فرد این بنا می‌باشد. نمای بیرونی این ساختمان ۸ ضلعی بوده و دارای ۴ ایوان است. دو کتیبه زیبا در این آرامگاه وجود دارند که به خط خوشنویس بزرگ دوران شاه عباس یعنی علیرضا عباسی نوشته شده‌اند. آرامگاه خواجه ربیع در نزدیکی کشف رود ساخته شده و امروزه یک باغ زیبا در اطراف آن وجود دارد.

آرامگاه خواجه ربیع درحال حاضر

آرامگاه خواجه ربیع در خیابان خواجه ربیع شهر مشهد قرار دارد. گفتیم که یک باغ زیبا در اطراف مزار خواجه وجود داشته که با درختان و گلکاری‌ها تزیین شده است. متأسفانه بسیاری از افراد برای پیک نیک به این باغ می‌آیند و اهمیت چندانی برای آرامگاه خواجه و همچنین معماری زیبای بنا قائل نیستند. امیدواریم در آینده این آرامگاه زیبا به عنوان یکی از جاهای دیدنی مشهد شناخته شود و یک راهنمای مناسب برای توضیح درباره ویژگی‌های بنا در این مکان حاضر باشد.

بازدید از آرامگاه خواجه ربیع

بازدیدکنندگان و زائران می‌توانند از طلوع  تا غروب آفتاب بدون پرداخت هزینه، مزار خواجه را زیارت کرده و از بنا بازدید کنند.

آدرس آرامگاه خواجه ربیع

مشهد، انتهای خیابان خواجه ربیع

برای رزر تور به مقاصد داخلی و خارجی و همچنین تور مشهد با تورگردان همراه باشید.