معرفی خانه توکلی مشهد؛ همه آنچه پیش از رفتن باید بدانید

قرار گرفتن حرم مطهر امام رضا در شهر مشهد باعث شده تا از این شهر به عنوان یکی از قطب های گردشگری و مذهبی ایران یاد شود. علاوه بر این زیارتگاه مهم، مکان‌های دیدنی دیگری در مشهد پیدا می شود که دیدن آنها قطعاً برای گردشگران خالی از لطف نیست. بخشی از جاذبه‌های تاریخی مشهد را خانه‌هایی تشکیل می‌دهند که در دوران مختلف ساخته شده‌اند. خانه‌های تاریخی نشان از ریشه دار بودن این شهر زیبا دارند. یکی از این خانه‌ها که قصد داریم در این مطلب در مورد آن صحبت کنیم خانه توکلی مشهد است که ممکن است آن را با نام خانه توکلی‌ها نیز بشناسند. 

معرفی خانه توکلی مشهد

خانه توکلی‌ها در مشهد که این روزها نام آن در فهرست میراث فرهنگی و آثار ملی کشورمان به چشم می خورد، در دوره قاجاریه ساخته شده و محل سکونت یکی از تاجران معروف آن زمان به نام "کشمشیان" بوده است. اما بعد از سالها فردی به نام توکلی این مکان را خریداری کرده و به همین دلیل این روزها با نام خانه توکلی مشهد شناخته می شود. گفته می شود شخصی به نام احسان خان قرایی طراح پلان و معمار این بنای زیبا است. خانه تاریخی توکلی مشهد در سال ۱۳۸۴ توسط اداره میراث فرهنگی ایران به ثبت رسیده است. همچنین در سال ۱۳۸۹ شهرداری مشهد دست به مرمت این خانه زد تا برای آیندگان به یادگار بماند. یکی از ویژگی‌های مهم خانه توکلی قرارگیری آن در یک منطقه تاریخی است که با رفتن به آن می‌توانید از خانه‌های تاریخی مختلفی که در دوره‌های متفاوت ساخته شده‌اند دیدن کنید. در بخش‌های بعدی بیشتر به تاریخچه، معماری و آدرس خانه توکلی مشهد می‌پردازیم تا بتوانید قبل از رفتن به این مکان اطلاعات مناسبی در اختیار داشته باشید. 

پلان خانه توکلی مشهد

زمانی که به خانه‌های تاریخی نگاه می کنیم میتوانیم نتیجه بگیریم که خانه‌های ساخته شده در دوران قاجار نسبت به بناهای تاریخی به جا مانده از زمان‌های قبل خود تحول خاصی نداشته‌اند. با این وجود هنوز هم پارامترها و ویژگی‌های خاصی در خصوص این مکان‌ها وجود دارد که آنها را نسبت به خانه‌های تاریخی مربوط به دوره‌های دیگر متمایز می‌سازد. از ویژگی‌های اصلی این خانه‌ها وجود پله در معماری خانه است. ستون ها و ایوان گچبری شده در دو طرف دیگر این بنا از ویژگی‌های اصلی ساختمان‌های دوره قاجار است. این ستون‌ها و ایوان‌ها باعث شده تا خانه‌های زمان قاجار از لحاظ ظاهری تفاوت زیادی با دوره‌های قبلی خود داشته باشند و امکان اجرای آینه کاری، آجرکاری و کاشی کاری را به طراحان داده است. در داخل این خانه دو طبقه حیاطی با حوضچه آبی رنگ و زیبا جای گرفته و در اطراف آن باغچه‌هایی است که در آن درختان تنومندی قرار دارند. زمانی که به این مکان وارد می شوید قطعاً ابتدا حوضچه و زیبایی‌های حیاط، شما را جذب خواهد کرد.

تزیینات خانه توکلی مشهد

بعد از گذر کردن از حیاط زیبا و سرسبز خانه توکلی‌های مشهد به ساختمان اصلی این خانه بر می خورید. در این مرحله اولین چیزی که توجه شما را به خود جلب خواهد کرد ایوان گچبری شده و ستون های آجرکاری شده‌ای است که از زیبایی خاصی برخوردارند. پنج ستون آجرکاری شده که در ایوان این خانه قرار دارند به شکلی خلاقانه و بسیار ظریف تزیین شدند که نمایانگر هنر معماری و تزئینات نمای آن دوران هستند. درباره سرعین ستونها کتیبه‌های وجود دارد که آیات قرآن کریم را درون خود جای داده‌اند و جلوه‌ای خاص به بنا بخشیده‌اند. معماری خانه توکلی که به شکل دو طبقه طراحی شده دارای اتاق‌هایی چوبی است و جالب است بدانید به طور کلی تمامی بخش‌های اسکلت اصلی ساختمان از چوب تشکیل شده‌اند. کاشی کاری‌های زیبا و آجرکاری‌های خلاقانه در تمامی قسمت‌های ساختمان دیده می‌شوند و بخش‌های مانند نمای بیرونی، درب ورودی و نمای داخلی با استفاده از کاشی‌های نفیس و زیبا تزیین شدند. برای جداسازی قسمتهای داخلی مختلف خانه توکلی مشهد از پنجره‌های کشویی چوبی کرسی نام دارند استفاده شده و استفاده از شیشه‌های رنگی درون این پنجره‌ها فضای زیبایی را برای خانه ایجاد کرده است.  

افسانه‌ها در مورد خانه توکلی‌ها مشهد

خانه تاریخی توکلی‌ها در تور مشهد افسانه‌ها و شایعات زیادی را درون خود جای داده که دانستن آنها می‌تواند برای خوانندگان این مطلب جالب باشد. بسیاری از مردم عقیده دارند که خانه توکلی‌ها، خانه اجنه است و محلی‌های اطراف این خانه گاهاً اعلام کردند که متوجه رفت و آمد جنیان در این مکان شدند. همین موضوع باعث شده تا در طول سالیان دراز این خانه متروکه بماند و حتی بسیاری از وجود چنین اثر تاریخی زیبایی بی‌خبر باشند. البته باید در نظر داشت که معماری تودرتو و تعداد بالای اتاق‌ها به این شایعه دامن زده است. از سوی دیگر میزان روشنایی این عمارت کم بوده و همین باعث شده که چنین شایعاتی در خصوص خانه توکلی‌ها مشهد به وجود بیاید. در ضمن برای مدتی فقرا و کارتن خواب‌ها در این مکان رفت و آمد داشتند و همین توهم رفت و آمد اجنه به خانه توکلی‌ها را تا حد زیادی میتواند توجیه کند. اما این روزها همین شایعات مربوط به جن زده بودن خانه ممکن است مانند تبلیغی برای آن باشند و آنهایی که به دنبال مکان های عجیب هستند را به این خانه تاریخی بکشاند. به خصوص این که عقیده به اجنه نیز در سالهای گذشته در بین بسیاری کمرنگ شده و همین باعث شده تا ترس افراد برای رفتن به چنین مکان‌هایی کمتر باشد.

آدرس خانه توکلی مشهد

خانه توکلی یکی از جاهای دیدنی مشهد است که فاصله کمی با حرم مطهر امام رضا دارد و تقریبا میتوان گفت در فاصله ۵۵۰ متری از آن قرار گرفته است. پس با پیاده روی از طریق درب نواب حرم یا رسیدن به هتل داخل حرم امام رضا میتوانید به خیابان نواب صفوی در شهر مشهد برسید و بعد مسیر این خانه زیبا را پیدا کنید. متاسفانه در سال‌های اخیر پروژه‌های نوسازی زیادی در شهر مشهد در حال اجرا بوده که آسیب فراوانی به بافت تاریخی و سنتی این شهر زده‌اند. اما خوشبختانه شاهد این هستیم که خانه توکلی مستقیماً در اختیار سازمان میراث فرهنگی شهر مشهد قرار گرفته است از تخریب جان سالم به در برد. آدرس خانه توکلی مشهد به شرح زیر است:

• خیابان نواب صفوی، کوچه نواب ۷

در خیابان نواب صفوی و اطراف خانه توکلی مشهد، بناهای دیگری وجود دارند که به گردشگران امکان می‌دهد از خانه‌های تاریخی مختلف، بازارچه‌های و… نیز دیدن کنند. البته این نکته را نیز باید در نظر داشته باشید که طرح‌های نوسازی اجرا شده در این مکان‌ها قطعاً آسیب زیادی به بافت سنتی زیبای آن زده و بسیاری بر این عقیده اند که حال و هوای صمیمانه این منطقه را بر هم زده است. اما باید خاطر نشان شد که عده‌ای دیگر بر این باورند برخورد سنت و مدرنیته در این منطقه زیبایی خود را دارد و هنوز هم میتواند برای علاقمندان به معماری سنتی و خانه‌های تاریخی جذاب باشد.

برای رزرو تور به مقاصد داخلی و خارجی با تورگردان همراه باشید.