جاذبه های گردشگری هر منطقه در دسته های مختلفی قرار می گیرد. بعضی جاذبه ها، دیدنی های طبیعی از قبیل کوه و دشت و دریا هستند. جاذبه های دیگر تفریحات هیجانی و سرگرمی های یک منطقه است ولی از همه آن ها قدیمی تر جاذبه های تاریخی و بناها و سازه های معماری است که از روزگاران گذشته به یادگار مانده است. بعضی جاذبه های معماری نیز جزو جاذبه های تاریخی قرار نمی گیرند بلکه بناها و سازه هایی جدید هستند که برای جذب گردشگر احداث شده اند. برای مثال سالن اپرای سیدنی با جدیدترین متد معماری برای جذب گردشگران هنردوست از سرتاسر جهان احداث شده است و هم اکنون به نماد این شهر تبدیل شده است. معماری معمولا به شاخصه و نماد اصلی یک شهر تبدیل می شود. اگر کسی بخواهد تصویری از اصفهان را طراحی کند، گوشه ای از میدان نقش جهان را به تصویر می کشد؛ برای تهران، برج میلاد؛ برای پاریس، برج ایفل و... برای بیشتر شهرهای پرگردشگر جهان سازه های معماری هستند که اهمیت دارند.
در ایران یکی از شهرهایی که با محوریت معماری، آن هم معماری سنتی و تاریخی اهمیت پیدا کرده، شهر یزد است. در واقع یزد جزو قدیمی ترین شهرهای جهان محسوب می شود و بعد از ونیز تاریخی ترین شهر جهان به حساب می آید. این شهر در منطقه ای خشک و کویری قرار گرفته و طبیعتا جاذبه هایی همچون آبشار و دریا و جنگل و سرسبزی ندارد. کسی که تور یزد را انتخاب می کند بیش از همه به دنبال معماری است. در پی دیدن بناهاست و با همین یادگارهای تاریخی حالش خوب می شود.
یزد از آن دسته شهرهایی است که نه تنها چند بنای مشخص و جاذبه گردشگری که کلیت آن دیدنی است. در کوچه پس کوچه های معمولی آن هم که قدم بزنی ، حتی با دیدن خانه های مردم معمولی که هنوز بافت سنتی خود را حفظ کرده اند باز هم محظوظ می شویم و از این همه تفاوت با شهرهای امروزی انگشت به دهان می شویم. از این رهگذر نگاهی به گذشته تاریخی خود خواهیم انداخت و به یاد می آوریم که تا همین چند قرن پیش بیشتر شهرهای خشک و کویری ایران به این شکل بوده اند ولی هم اکنون همگی مدرن شده و عناصر بومی را از یاد برده اند. شهر یزد ثابت کرده است که در عصر جدید نیز می توان با بهره گیری از عناصر معماری سنتی بناهایی زیبا و در عین حال کاربردی احداث نمود.
در ادامه با ما همراه باشید تا به معرفی جاذبه های گردشگری کیش و معماری آن بپردازیم.
مساجد تاریخی یزد
مسجد امیر چخماق
مسجد امیرچخماق مهمترین بنای قرار گرفته در میدان امیر چخماق است. این بنای زیبا و خیره کننده نمونه بسیار خیره کننده ای از به روز کردن معماری سنتی و هماهنگ کردن آن با سلایق روز است. بنای مسجد به بهترین شکل بازسازی شده و شب ها با نورپردای خیره کننده شکوه خاصی به آن می دهد. در این بنا با بهره گیری از شیوه معماری سنتی یک آبنمای بزرگ در مقابل سازه اصلی مسجد قرار گرفته تا با انعکاس بنا در آن بر شکوه و ابهت آن بیفزاید. این شیوه یعنی قرار دادن بنا در مقابل یک عمارت از سبک های هنری معماری اسلامی است که در ایران باستان سابقه داشته و برای زیباسازی و تکمیل بنا به کار می رفته است. برای اطلاعات بیشتر در این خصوص به این مقاله مراجعه کنید: آبنماها در معماری سده های میانه ایران
مسجد جامع یزد
مسجد جامع یزد بلندترین مناره های جهان را از آن خود کرده است. این بنا در اصل یک بنای ساسانی بوده که مسلمانان ها بعد از فتح منطقه بر روی آن مسجدی احداث کرده اند. این اتفاق در تاریخ اسلام زیاد رخ داده است و در واقع معماران مسلمان برای بهره گیری از زیرساخت های یک بنای قدیمی و در عین حال تبدیل کردن آن به بنمایی با فرهنگ مذهبی جدید بسیاری از بناها به خصوص بناهای مذهبی را به مسجد تبدیل می کردند. این اتفاق در سایر نقاط جهان نیز به چشم می خورد و بهترین نمونه آن مسجد ایاصوفیه در ترکیه است.
مسجد جامع نیز بنایی آجری و چهار گوش است که با کاشیکاری های زیبا تزئین شده است. از زیباترین بخش های آن شبستان مستطیلی و ایوان مقصوره است. ایوان مقصوره به ایوانی گفته می شود که عموما در زیر گنبد قرار گرفته و ایوان اصلی و بزرگ یک مسجد محسوب می شود. این نام را در بنای مسجد گوهرشاد در حرم امام رضا نیز حتما شنیده اید.
مسجد حظیره
مسجد حظیره یا مسجد روضه محمدیه با مسجد جامع و مسجد امیرچخماق تنها یک ربع با پای پیاده فاصله دارد و این سه بنای مهم به شاخص های مهمی در شهر یزد تبدیل شده اند. از یک نمای هوایی می توان سه گانه بسیار زیبا و چشمگیری از این مساجدی تاریخی دیده می شود. برای این منظور می توانید به پشت بام بازار یزد (که در ادامه مقاله معرفی می شود) بروید و این منطقه را به نظاره بنشینید.
مسجد حظیره بنایی متعلق به سده نهم هجری است که در طول عمر 500 ساله اش بارها مرمت و بازسازی شده است. با این همه هنوز شکوه یک بنای جدید و تازه ساز را دارد. گنبد زیبای آن را می توان با گنبد مسجد شیخ لطف الله در اصفهان مقایسه کرد. کاشیکاری ها، پنجره ها، درب های چوبی، گلدسته ها و نمای آجری آن در عین زیبایی و طراحی استادانه ای که در طول قرن ها به خود دیده، به خوبی با بافت پیرامونی منطقه هماهنگ شده است. مسجد حظیره جزو مساجد ستوندار محسوب می شود چرا که تکیه سقف آن بر ستون های زیادی است که در رواق اصلی قرار گرفته است. همه این ستون ها مثل گلدسته ها و در و دیوار با کاشی تزئین شده است.
خیابان های تاریخی یزد
همینجا که به برخی از مهمترین بناهای یزد و بناهای مذهبی آن اشاره کردیم بد نیست به خیابان هایی که این بناها در آن قرار گرفته اند و همچنین سایر خیابان های شهر یزد اشاره کنیم. چون همانطور که پیشتر اشاره کردیم، یزد شهری است که تمامی بخش های آن برای یک گردشگر جذاب است و حتی قدم زدن در خیابان های سنتی و بافت قدیمی آن نیز می تواند به تنهایی جذاب باشد.
میدان امیرچخماق
میدان امیرچخماق که با مرکزیت مسجد امیرچخماق شناخته می شود، به دوره تیموریان بر می گردد. این خاندان هنردوست و هنرمند آثار معماری زیادی در گوشه و کنار ایران و ماوراءالنهر (ترکمنستان کنونی) به یادگار گذاشته اند. در میدان امیرچخماق علاوه بر مسجد، بازار، بقعه و دو آب انبار نیز به چشم می خورد. این میدان بزرگ به صورت دو مثلث به هم چسبیده که در کل یک لوزی را تشکیل داده است در وسط بافت قدیمی شهر یزد و در دل خانه های مسکونی و ساختمان ها قرار گرفته است. از دو طرف میدان خیابان های ماشین رو عبور می کنند. یک نیمه از این مثلث بنای مسجد و سازه های معماری است و نیمه دوم آن فضای بازی است که در سال های اخیر آبنمای بزرگی با مجسمه های برنزی در آن احداث شده است. آبنما که پیشتر یک باغچه چمن کاری شده بوده، یک مستطیل طولانی است که ارتفاع مثلث را از راس آن پر کرده است.
میدان ماکار
همانطور که میدانید ساعت های قدیمی نه تنها در ایران که در سرتاسر جهان سازه های مهمی هستند که به عنوان جاذبه گردشگری به آن ها توجه می شود. در این میدان یک ساعت قدیمی است که به یاد بانی آن پشوتن جی دو سابایی مارکار، از زردشتیان مقیم هندوستان اینگونه معروف شده است. در این موقوفه یک دبیرستان و پرورشگاه نیز قرار داشته است که هنوز از عواید آن استفاده می شود. اصل ساعت را که به شکل برج های ساعت معروف جهان ساخته شده یک معمار ایرانی احداث کرده است ولی موتور آن ساخت یک شرکت انگلیسی است.
ساعت مارکار در نقطه مرکزی ایران قرار گرفته است.
سایر جاذبه های گردشگری یزد
اگر بخواهیم در این مقاله از خانه های تاریخی یزد مثل عمارت بوستان، خانه ملک التجار، خانه تهرانی ها، خانه لاری ها و باغ مشهور و زیبای دولت آباد یزد با بلندترین بادگیر جهان و آبنمایی استادانه به سبک همان آبنمای رو به عمارت و... سخن بگوییم مقاله بیش از حد طولانی می شود. پس پرداختن به این جاذبه ها و دیدنی های معماری دیگر در یزد مثل آتشکده ها و بناهای زردشتی برج خاموشان و آتشکده ورهرام و بازارهای یزد را به فرصتی دیگر موکول می کنیم. در اینجا تنها اشاره ای مختصر به هتل های تاریخی یزد کفایت می کند.
هتل های تاریخی یزد
جاهای دیدنی یزد با ما همراه باشید تا مهمترین هتل های تاریخی یزد را خدمتتان معرفی کنیم.
هتل داد یزد
هتل داد یزد هتلی چهار ستاره در میدان شهید بهشتی و خیابان دهم فروردین است. هتل داد کاملا بر اساس معمای بومی مناطق کویری و معماری ایرانی طراحی شده است. فضای هتل از معماری داخلی بهره برده بدین معنی که با استفاده از یک حیاط میانی و شکل دادن اتاق ها و واحدهای اقامتی در اطراف آن یک محیط درونگرا که در معماری ایرانی اسلامی اهمیت داشته است شکل گرفته است. این درونگرایی برای محافظت خانواده از خیابان های اطراف و منازل اطراف صورت می گرفته است.
در میان حیاط میانی یک گودال باغچه به چشم می خورد. گودال باغچه یک باغچه عمیق در دل ساختمان است که در مناطق گرم و کویری برای خنک ساختن فضا احداث می شده است و در میان آن باغچه هایی به شکل چهار باغ و حوض آب قرار می گرفته است. در گودال باغچه هتل داد نیز چهار باغچه به سبک باغ های ایرانی و حوضی در میانشان به چشم می خورد.
هتل داد یزد در واقع یک بنای قدیمی از سال 1307 بوده که در سال 1396 با حفظ ساختار سنتی به هتل تبدیل شده است. انواع اتاق های یک تا چند تخته و سوئیت های رویال در این هتل تاریخی به چشم می خورد و در طراحی اتاق ها نیز از پنجره های چوبی قدیمی و ساختار سنتی بهره گرفته شده است. طرح های روتختی ها و سایر عناصر اتاق نیز در عین شیک و لوکس بودن از صنایع دستی ایرانی و المان های داخلی بهره گرفته شده است. هتل داد یزد یک هتل کاملا شیک و امروزی است که با بهره گیری از طرح بومی و سنتی احداث و دکور شده است. عناصر معماری بومی مثل حوض و آبنما، باغچه و گل، نمای کاهگلی و آجری و مبلمان های لوکس و در عین حال ایرانی همه چیز در این هتل به چشم می خورد.
هتل فهادان یزد
هتل فهادان یزد در خیابان امام خمینی ، خیابان فهادان و مقابل زندان تاریخی اسکندر از جاذبه های گردشگری یزد قرار گرفته است. این هتل در واقع همان خانه تهرانی هاست که به عنوان یک موزه و جاذبه گردشگری نیز مورد توجه قرا می گیرد. خانه تهرانی های به 250 سال قبل بر می گردد که با 28 اتاق در خدمت میهمان شهر یزد قرار گرفته است. در هتل فهادان گنجینه هایی از آثار قدیمی و تاریخی نیز به چشم می خورد. حیاط میانی و نارنجستان آن به قهوه خانه تبدیل شده و محیط دنجی را در اختیار گردشگران قرار داده است.
اتاق ها با هنرهای دست ایرانی مثل ترمه های زربفت و فرش های دست بافت و تابلوهای نقاشی قدیمی تزئین شده است. دکوراسیون فهادان به شکلی کاملا قدیمی صورت گرفته و شما را به 200 سال پیش می برد تا جاییکه تصور می کنید به خانه یکی از اشراف دوره قاجار رفته اید. حتی رستوران هتل نیز بیش از همه با تخت ها تجهیز شده و در اختیار میهمانان هتل قرار می گیرد.
هتل سنتی مظفر
هتل سنتی مظفر هتلی سه ستاره در میدان آزادی ،خیابان مطهری شمالی است. این هتل دو طبقه و بسیار زیبا چندان بزرگ نیست و تنها با 19 واحد اقامتی در خدمت میهمانان قرار گرفته است. حوض و باغچه در حیات میانی آن به راه است و ایوان اصلی آن با پشتی های زیبا و فرش های دست بافت به سبک خانه های بومگردی آماده شده است. در میان حیات با تخت های زیبا و میز و صندلی از میهمانان پذیرایی می شود. این بنا قدمتی 180 ساله دارد ولی از سال 1388 به عنوان هتل از آن استفاده می شود. زیباترین بخش هتل مظفر حیاط و ایوان آن است ولی اتاق های آن نیز به سبک سنتی تجهیز شده است و با روتختی ها و صندلی های ایرانی تزئین شده است. این هتل از یک بادگیر بزرگ و زیبا برخوردار است و هر جا که بادگیر باشد طبیعتا در زیرزمینش یک حوضخانه نیز باید باشد.