میل اخنگان یک بنای تاریخی اسرار آمیز در ۲۲ کیلومتری شهر مشهد می‌باشد. میل اخنگان به طور دقیق‌تر در نزدیکی جاده توس به پاژ بوده و در مدخل دره کارده قرار دارد. موارد بسیاری باعث شده تا این بنای زیبا برای باستان شناسان و بازدید کنندگان جزو ساختمان‌های مرموز دسته بندی گردد. از آنجایی که میل اخنگان در تاریخ ۲۰ خرداد سال ۱۳۲۱ به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است ما هم تصمیم گرفتیم به معرفی این میراث ملی بپردازیم. میل اخنگان از جمله بناهای کمتر شناخته شده در خراسان رضوی است که برای دوستداران تاریخ و معماری ایران می‌تواند جالب باشد. برای اطلاعات بیشتر درباره میل اخنگان لطفا با مطلب ما همراه شوید.
میل اخنگان در استان خراسان رضوی
میل اخنگان در نزدیکی روستای پاژ یعنی زادگاه فردوسی قرار دارد. گفتیم که این بنا بسیار اسرار آمیز است و شکل ظاهری آن مزید بر علت شده تا بازدید کنندگان بسیاری داشته باشد. اول اینکه باستان شناسان نمی‌توانند به طور دقیق قدمت میل اخنگان را تخمین بزنند. هیچ کتیبه‌ای در بنا وجود ندارد که تاریخ ساخت یا نام سازنده را نشان بدهد. البته بقایای کتیبه‌ای بر بدنه میل باقی مانده که متأسفانه به تاراج برده شده و نمی‌توان نوشته آن را به درستی خواند. کاشی‌هایی که بر میل وجود داشته‌اند نیز غارت شده‌اند و به همین دلیل باستان شناسان نمی‌توانند از نوع هنر کاشیکاری، زمان ساخت میل اخنگان را حدس بزنند.
دومین دلیلی که بر اسرار آمیز بودن میل اخنگان وجود دارد این است که درون میل یک آرامگاه مشاهده می‌گردد. متأسفانه هیچ نوشته‌ای مبنی بر صاحب یا صاحبان مقبره وجود ندارد. شک و شبهه زیادی پیرامون شخص آرمیده در میل وجود دارد اما هیچ‌کس نمی‌تواند به طور قطع در این باره نظری بدهد.
سومین دلیل اسرار آمیز و البته زیبا پیرامون میل اخنگان این است نوع کاشیکاری بنا متناسب با سلیقه و روح زنانه است. بسیاری از باستان شناسان اعتقاد دارند شخصی که در مقبره آرمیده است که بانوی والا مقام می‌باشد که از مریدان حضرت امام رضا بوده و در راه زیارت ایشان جان سپرده است. این نظریه در میان اهالی روستاهای اطراف نیز طرفداران بسیاری دارد و از دوران قدیم سینه به سینه نقل شده است.
تاریخچه میل اخنگان
گفتیم که شواهد دقیقی برای تخمین زدن تاریخچه میل اخنگان وجود ندارد. برخی از باستان شناسان با بررسی معماری این میل حدس می‌زنند که در دوران تیموریان یا ایلخانان ساخته شده باشد. بنابراین قدمت بنا به قرن نهم هجری می‌رسد. در کتاب‌ها تاریخی آمده است که در قرن ۴ هجری جنگ خونینی بین والیان خراسان و سلطان محمود غزنوی در دره کارده یعنی محل فعلی میل اخنگان روی داد. به همین دلیل برخی دیگری از باستان شناسان بر این باور هستند که بزرگانی که در آن جنگ کشته شدند در میل اخنگان آرمیده‌اند.
یک تئوری دیگر درباره میل اخنگان وجود دارد آن هم اینکه خواهر گوهر شاد خانم بانی مسجد گوهرشاد به نام گوهر تاج خانم در این مقبره آرمیده است.
برای آشنایی با جاهای دیدنی مشهد کلیک کنید.
معماری میل اخنگان
داخل میل اخنگان یک آرامگاه شامل یک سنگ با کتیبه‌ای با خط نسخ قرار دارد. سنگ قبر به طول ۱۱۰ سانتیمتر، عرض ۵۰ سانتیمتر و ارتفاع ۴۰ سانیتیمتر می‌باشد. ارتفاع برج حدود ۱۸ متر می‌باشد که ۴ متر از آن شامل کلاهک و باقی ارتفاع بدنه برج است. کلاهک از نیم ضلعی‌هایی تشکیل شده که مختص معماری دوره تیموری می‌باشد و با کاشی‌های فیروزه‌ای تزیین شده است. همچنین بدنه برج با کاشی‌های زیبای لاجوردی ستاره‌ای تزیین شده که بسیاری از آن‌ها به تاراج رفته‌اند. از آنجایی که غارتگران تا جایی که توانسته‌اند کاشی‌ها را از ساختمان جدا کرده‌اند می‌توانید مشاهد کنید که ساختمان به حالت لانه زنبوری در آمده است. اگر ساختمان مسجد جامع یزد را در میدان امیر چخماق یزد بازدید کرده باشید می‌توانید شباهت‌هایی را بین ساختمان آن مسجد و ساختمان میل اخنگان مشاهده نمایید.
امکانات میل اخنگان و محیط اطراف آن
میل اخنگان در میان یک دره و در نزدیکی یک روستا قرار گرفته است. تقریبا هیچ امکاناتی در نزدیکی این بنای تاریخی وجود ندارد. درست است که در نزدیکی میل امکانات رفاهی ساخته نشده اما در هر فصلی از سال که برای بازدید از میل عازم روستای پاژ بشوید با منظره بکری روبرو خواهید بود. در فصل بهار و تابستان، چمنزار‌های سبز، در اوایل پاییز گندمزار‌های طلایی و در فصل زمستان، دشت سفید پوش در انتظار شما خواهند بود. قرن‌ها است میل اخنگان در این دره زیبا ثابت باقی مانده و گذر روزها و شب‌ها را نظاره می‌کند. راز خود را در سینه نگاه داشته است و با وجود تاراج‌های بسیار، با ابهت و عظمت خویش بر جا می‌باشد. با قطع به یقین می‌توانیم بگوییم راز میل اخنگان تا همیشه بر ما پوشیده می‌ماند و همین نکته باعث می‌شود این برج زیبا یکی جاهای دیدنی خراسان برای دوستداران تاریخ ایران باشد. از شما دعوت می‌کنیم در سفر به خراسان رضوی حتما سری به میل اخنگان بزنید و از زیبایی‌های آن لذت ببرید.
آدرس میل اخنگان
خراسان رضوی، ۲۲ کیلومتری شمال مشهد مقدس، روستای پاژ
برای رزرو تور به مقاصد داخلی و خارجی با تورگردان همراه باشید.
