ابن بابویه (پیش از بازدید بخوانید)

ابن بابویه نخستین گورستان شهر ری و دومین آرامستان تهران بزرگ است. بسیاری از مشاهیر ایرانی در این آرامستان دفن شده‌اند. نام گورستان را به احترام یکی از مدفون شدگان در این محل یعنی محمد بن بابویه برگزیده‌اند. ابن بابویه (شیخ صدوق) از جمله فقها و دانشمندان شیعه بود که در سال ۳۸۱ هجری قمری درگذشت.

معماری آرامگاه‌ها، قدمت تاریخی و مدفون شدگان مشهور باعث شده گورستان ابن بابویه به عنوان یکی از جاذبه‌های گردشگری تهران شناخته شود. اگر به تاریخ علاقه دارید و درباره این آرامستان کنجکاو شده‌اید لطفا در ادامه مطلب با ما همراه باشید.

تاریخچه گورستان ابن بابویه

بر اساس مدارک و شواهد تاریخی می‌توان گفت قدمت گورستان ابن بابویه به دوران قاجار باز می‌گردد. البته هسته اصلی ایجاد گورستان، مقبره شیخ صدوق است که قدمت بسیاری طولانی‌تری دارد. نقل شده است در دوران حکومت ناصرالدین شاه، محل گورستان ابن بابویه کشتزار و باغ بود. در سرداب باغی، جسد سالم انسان به همراه یک سنگ قبر کشف شد. نوشته‌های سنگ قبر نشان می‌داد که جسد متعلق به شیخ صدوق است. بی‌درنگ بقعه محمد بن بابویه در محل باغ ساخته شد. پس از آن افراد بسیاری در اطراف شیخ به خاک سپرده شده و گورستان ابن بابویه شکل گرفت.

برخی از کارشناسان بر این باور هستند که بقعه شیخ صدوق دارای بنای نسبتا بزرگی بوده و ۷۰۰ سال پیش ساخته شده است. احتمالا بنا در اثر جنگ‌ها و حوادث طبیعی تخریب گشته و اثری از آن نیست. همان‌ طور که گفتیم بنای فعلی آرامگاه ابن بابویه حدود ۱۵۰ سال قدمت دارد. حمله مغولان، جنگ‌های خوارزمشاهیان و تیموریان از جمله اتفاقاتی بودند که در تخریب آرامگاه شیخ صدوق نقش داشته‌اند. از زمان حکومت ناصرالدین شاه تا دهه ۷۰ شمسی افراد زیادی در گورستان ابن بابویه دفن شدند.

مشاهیر مدفون در ابن بابویه

افرادی مشهور بسیاری در گورستان ابن بابویه به خاک سپرده شده‌اند. همچنین محمد مصدق و محمد رضا شاه پهلوی وصیت کردند در این گورستان دفن شوند که محقق نشد. چنانچه با تور‌ تهران گردی همراه شوید به کمک توضیحات تور لیدر، اطلاعات بیشتری درباره افراد مدفون در گورستان به دست می‌آورید. برخی از مشاهیر مدفون شده در ابن بابویه عبارتند از:

- حسین ناظمی

- غلامرضا تختی

- رحیم مؤذن زاده اردبیلی

- علی اکبر دهخدا

- ابوالقاسم فلسفی

- محمد علی فروغی

- رکن الدین مختاری

- وحدت کرمانشاهی

- محمد کرمانشاهی

- محمد باقر میرزا خسروی کرمانشاهی

- رجبعلی خیاط

- حسین بهزاد و همسرش

- میرزاده عشقی

- هادی اسلامی

- غلامرضا اصفهانی

- احمد هاشمی

- صادق قطب زاده

- علامحسین صدیقی

- سید حسن رزاز

- میر ابوالفضل عنقای طالقانی

- نسیم شمال

- مرشد چلویی

- اشرف الملوک قمرالدوله

- فیروز فیروز

- محمد صادق کوپال

- احمد ناظرزاده کرمانی

- حیدر رقابی

- محمد حسن شمشیری

- محمود محمود

- فاطمه سیاح

- محمد رضا حبیبی

- معصومه عزیزی بروجردی

- و برخی کشته شدگان قیام ۳۰ تیر

ابن بابویه در حال حاضر

در سال ۱۳۷۳ وزارت کشور طی اقداماتی به عنوان حفاظت و نگهداری از گورستان ابن بابویه، دستور منع دفن مردگان را در این محدوده صادر کرد. در گورستان ابن بابویه مقبره‌های خانوادگی متعددی وجود داشتند که به شکل اتاق‌های کوچکی ساخته شده بودند. شهرداری طرح احداث باغ مشاهیر را در محدوده گورستان ارائه داد. برای اجرای این طرح حدود ۴۰۰ قبر و آرامگاه خانوادگی ویران شدند. به این ترتیب می‌توان گفت گورستان به صورت مسطح در آمده و بسیاری از سنگ قبر‌های قدیمی نیز تخریب شده‌اند.

آرامگاه‌های خانوادگی با اشیایی مانند شمعدان‌ها و عکس‌های قدیمی تزیین شده بودند. می‌توان گفت این مقبره‌ها شبیه موزه مردم شناسی بودند که متأسفانه به دستور شهرداری تخریب گشت. در حال حاضر می‌توانید سنگ قبر‌هایی با حکاکی زیبا متعلق به دوران قاجار در گورستان ابن بابویه مشاهده کنید. متأسفانه مقبره بسیاری از مشاهیر ایرانی و وطن پرست در گوشه‌ای مطرود مانده و در حال ویران شدن هستند.

دسترسی به گورستان ابن بابویه

برای دسترسی به گورستان ابن بابویه می‌توانید از خط ۹ اتوبوس تندرو (BRT) استفاده کنید. خط ۹ اتوبوس تندرو از ایستگاه مترو جوانمرد قصاب آغاز می‌شود و به پایانه لاله می‌رسد. نزدیک‌ترین ایستگاه مترو به قبرستان ابن بابویه، ایستگاه جوانمرد قصاب است. از طریق خط یک مترو (تجریش – کهریزک) می‌توانید به این نقطه دسترسی داشته باشید.

بازدید از گورستان ابن بابویه

مناسب‌ترین ساعات برای بازدید از آرامستان ابن بابویه ساعت ۹ صبح تا ۵ بعد از ظهر است. همچنین اگر قصد دارید به صورت انفرادی از گورستان ابن بابویه بازدید کنید بهتر است اطلاعات بیشتری درباره موقعیت آرامگاه مشاهیر کسب نمایید. این گورستان دارای کیوسک نگهبانی است که می‌تواند برای جستجوی مقبره مورد نظر به شما کمک کند. توجه داشته باشید که گورستان ابن بابویه یکی از اماکن تاریخی و جاهای دیدنی تهران محسوب می‌گردد. بنابراین در حفظ آن کوشا باشید و از نوشتن یادگاری یا تخریب قبور خودداری کنید.

آدرس گورستان ابن بابویه

شهر ری، خیابان ابن بابویه