گل افشانهای چابهار یکی از صد‌ها جاذبه‌های گردشگری استان سیستان و بلوچستان می‌باشند. علاوه بر منظره زیبایی که بر فراز تپه‌های گل افشان و اطراف آن وجود دارد، می‌توان گفت این پدیده زمین شناسی بسیار نادر است. در واقع تنها در جاهای محدودی می‌توانید پدیده گل افشانی از پوسته زمین را مشاهده کنید. گل افشان‌ها در طی سالیان طولانی به فعالیت خود ادامه داده‌اند و نتیجه این فعالیت، تپه‌هایی به ارتفاع ۲۰ متر می‌باشند. در فاصله ۹۰ کیلومتری از بندر کنارک، روستایی به نام روستای تنگ قرار دارد که تپه‌های گل افشان در نزدیکی آن واقع شده‌اند. برای اطلاعات درباره پدیده کمیاب زمین شناسی گل افشان، با این مطلب همراه شوید. از آنجایی که این پدیده ارزش بازدید کردن دارد، به عنوان یکی از جاهای دیدنی نزدیک چابهار به آن می‌پردازیم.
معرفی گل افشانهای چابهار
گل افشانهای چابهار در ۹۰ کیلومتری بندر کنارک در استان سیستان و بلوچستان قرار گرفته‌اند. برای رسیدن به گل افشان‌ها باید از چابهار به طرف بندر کنارک حرکت کرده و به طرف روستای تنگ بروید. در گذشته سه تپه گل افشان در این منطقه وجود داشت که در حال حاضر تنها یکی از آن‌ها فعال است. تپه گل افشان تا حدودی شبیه به یک کوه آتشفشانی می‌باشد با اینکه تفاوت که به جای گدازه داغ، از آن گل به بیرون پرتاپ می‌شود. هنوز نمی‌دانیم که به چه دلیلی فعالیت دو گل افشان دیگر متوقف شد. همچنین نمی‌توانیم آینده فعالیت گل افشان فعلی را پیش‌بینی کنیم. بنابراین بهتر است در اسرع وقت از این جاذبه طبیعی دیدن کنیم.
تنها گل افشان فعال چابهار حدود ۲۰ متر ارتفاع دارد که می‌توانید از یک مسیر آسان به قله برسید. البته این تپه نوک مسطحی داشته و مقطع آن حدود ۱۲ متر است. در مرکز این مقطع گل از حفره‌ای به بیرون پرتاپ می‌شود. شدت پرتای گل و میزان آن به عوامل مختلفی بستگی دارد. برای مثال مشخص شده که در زمان مد اقیانوس‌ها، میزان گل بیشتر است. همچنین در مواقعی که طوفان و بارندگی در اقیانوس هند بیشتر باشد، شدت پرتاپ گل افزایش پیدا می‌کند. بر روی حفره یک حباب بزرگ ایجاد می‌شود و پس از آن گل با فشار به سمت بالا پرتاپ می‌گردد. اگر شدت پرتاب گل زیاد باشد می‌توان صدایی مانند شلیک تفنگ شنید. میان زمان بین هر پرتاب حدود ۱۵ دقیقه می‌باشد. گل افشانهای چابهار بر روی زمین بسیار مسطحی قرار دارند برای همین منظره جالبی از کویر در برابر شما نمودار است.
گل افشان‌ها جزو جاهای دیدنی چابهار و همچنی جاهای دیدنی سیستان و بلوچستان می‌باشند. اگر واقعا به بازدید از این پدیده طبیعی علاقه دارید، در سفر آینده خود به چابهار یک روز را به بازدید از گل افشان‌ها اختصاص دهید. برای اطلاعات بیشتر درباره ماهیت گل افشانهای چابهار لطفا ادامه مطلب را بخوانید.
توضیح پدیده گل افشان
ابتدا اجازه بدهید تا به این نکته اشاره کنیم که گل افشان‌ها تنها در چند منطقه جهان دیده شده‌اند. این مناطق شامل آمریکای جنوبی، آذربایجان و سیستان بلوچستان می‌باشند. دانشمندان زمین شناسی نظریه قطعی درباره علل پدیده گل افشانی ندارند. چندین تئوری در این باره مطرح شده است. برای مثال از آنجایی که گل‌های پرتاپ شده، گرم نیستند می‌توان حدس عامل اصلی در پوسته زمین است و به هسته ارتباطی ندارد. در منطقه سیستان و بلوچستان پوسته زمین دارای گسلی بزرگ می‌باشد. فشار دو صفحه پوسته زمین بر هم، باعث بوجود آمدن گل افشان‌ها شده است. با بررسی‌های بیشتر مشخص شد که در زمان بارش‌های موسمی اقیانوس هند و مد دریاها، فعالیت گل افشان با شدت بیشتری همراه است. مطالعات دقیقی در این باره انجام نشده برای همین نمی‌توانیم تفاوت‌های معنادار را اندازه‌گیری کنیم.
فشار دو صفحه در کنار هم نیرویی ایجاد می‌کنند که از حفره‌های زمین بیرون می‌زنند. در این مسیر مقداری از آب اقیانوس‌ها با فشار به سطح می‌آید و در مسیر خود خاک را می‌شوید. اگر با مردم محلی راجع به گل افشان‌ها صحبت کنید متوجه می‌شوید که در طی سالیان بسیار دور، گل افشان‌ها در نزدیکی روستای تنگ فعال بوده‌اند. برای مثال محلی‌ها در گویش خود اسم‌های مختلفی به گل افشان نسبت می‌دهند. بولو بولو و ناف دریا نام‌هایی است که اهالی بومی برای گل افشانهای چابهار به کار می‌برند. متأسفانه امکان تخمین زدن مدت فعالیت این گل افشان‌ها وجود ندارد.
چه نگرانی‌های درباره گل افشانهای چابهار وجود دارند؟
گل افشانهای چابهار یکی از مناطق ژئوتوریستی مهم در منطقه بلوچستان به حساب می‌آیند. از آنجایی که این پدیده در جهان کمیاب است، پتانسیل زیادی برای جذب گردشگران دارد. متأسفانه گل افشانهای چابهار نه در سطح کشور و نه در سطح جهانی معرفی نشده‌اند. نگرانی بعدی که درباره گل افشانهای وجود دارد این است که هیچ تمهیدات خاصی برای نگهداری از این گل افشان‌ها انجام نشده، ممکن است تپه‌ها با رفت و آمد غیر اصولی گردشگرانی دچار فرسایش شوند و حالت طبیعی خود را از دست بدهند. نگرانی مهم دیگری که در ارتباط با گل افشانهای چابهار با آن روبرور هستیم، عدم مطالعه دقیق بر روی آن‌ها است.
منطقه کهیر یک منطقه دور افتاده است اما این موضوع نباید مانعی برای انجام تحقیقات بر روی گل افشان‌ها باشد. بعید نیست که در سال‌های آینده تنها گل افشان چابهار هم غیر فعال شود. امیدواریم بستر مناسب برای تحقیقات و مطالعات بین‌المللی بر روی گل افشانهای چابهار ایجاد گردد. این نقطه می‌تواند برای سفر‌های تحقیقاتی دانشجویان هم مناسب باشد.
بازدید از گل افشانهای چابهار
جنوب سیستان و بلوچستان به شدت تحت تأثیر دریای عمان است. در بیشتر روز‌های سال شاهد هوای گرم و شرجی خواهید بود. از آنجایی که گل افشان‌ها در منطقه‌ای کویری و به دور از امکانات قرار گرفته‌اند، توصیه می‌کنیم فصل پاییز و زمستان را برای بازدید از آن‌ها انتخاب کنید. حتما با تور‌های گردشگری همراه شوید در غیر این صورت از یک راهنمای محلی مطمئن کمک بگیرید. توصیه می‌کنیم صبح خیلی زود به طرف گل افشان‌ها حرکت کنید تا بتوانید از جاهای دیدنی دیگر بازدید کنید.
جاهای دیدنی نزدیک به گل افشانهای چابهار شامل روستای تنگ، بندر تنگ، بندر گواتر و... می‌باشند.
نکته: در نزدیکی گل افشانهای چابهار هیچ گونه امکاناتی وجود ندارد. بنابراین به میزان کافی آب و غذا به همراه داشته باشید.
دسترسی به گل افشانهای چابهار
برای دسترسی به گل افشانهای تور چابهار باید از جاده کنارک به طرف کهیر حرکت کنید. نرسیده به روستای تنگ می‌توانید گل افشان‌ها را ببینید.
