روستای صخره ای کندوان در تبریز

کندوان یکی از جا‌های دیدنی استان آذربایجان شرقی می‌باشد که در شهرستان اسکو قرار گرفته و گردشگران زیادی را به خود فرا می‌خواند. برخی از باستان‌شناسان قدمت روستا را هفت هزار سال تخمین می‌زنند و برخی دیگر حفاظت در برابر حمله مغولان را دلیل ساخت روستا می‌دانند. البته علاوه بر پیشینه تاریخی، معماری روستای صخره‌ای کندوان در ایران بی‌نظیر است. به نظر می‌رسد وجه تسمیه کندوان به عبارت ترکی گون دوقان به معنی محل طلوع آفتاب باز می‌گردد. روستای صخره‌ای کندوان در اردیبهشت سال ۱۳۷۶ خورشیدی به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسید.

روستای کندوان تبریز

از آنجایی که چندین دهکده به نام کندوان در کشورمان وجود دارند بسیاری افراد روستای صخره‌ای کندوان را با نام روستای کندوان تبریز و جزو جاهای دیدنی تبریز می‌شناسند. این دهکده زیبا از نظر معماری در نوع خود کم نظیر است به طوری که گفته می‌شود تنها ۳ روستای صخره‌ای در جهان وجود دارند و در میان آن‌ها فقط کندوان دارای سکنه و قابل اقامت است. کندوان در دامنه‌های سهند قرار گرفته و صخره‌های آن از نوع آتشفشانی و بسیار سخت می‌باشند. ساکنین اولیه روستا، با ابزار ساده در دل صخره‌ها خانه‌های خود را ساخته‌اند به عبارتی خانه‌ها در کوه حفر شده‌اند. در کوهپایه‌ هم می‌توانید مراتع و دشت سرسبزی را ببینید که به عنوان چراگاه گوسفندان مورد استفاده قرار می‌گیرد.

معماری روستای صخره‌ای کندوان

روستای کندوان در نگاه اول شامل چندین کوه به شکل کله قند است که خانه‌ها درون آن‌ها حفر شده‌اند. بلندی هر کدام از کوه‌ها گاهی به بیش از ۶۰ متر می‌رسد. خانه‌ها به شکلی حفر شده‌اند که دیواره‌ها به اندازه کافی قطور باشند تا از فرو ریختن سقف خانه جلو گیری شود. در داخل هر خانه با تراشیدن صخره‌ها، یک یا دو اتاق حفر شده که یکی برای استراحت و دیگری به عنوان مطبخ کاربرد دارند. در حال حاضر اهالی روستا از گاز یا نفت برای گرمایش خانه استفاده می‌کنند ولی در گذشته‌های دور، تنوری که در مطبخ حفر می‌شد خانه را گرم می‌کرد.

ورودی خانه و پنجره‌ها در روستای صخره‌ای کندوان بسیار کوچک حفر می‌شدند تا سکنه از حمله حیوانات وحشی در امان باشند همچنین در هنگام زمستان سرما به خانه نفوذ نکند. توجه داشته باشید که روستای کندوان در کوهستان قرار گرفته و زمستان‌های پربرف و سردی دارد.

چنانچه کوهی که برای حفر خانه انتخاب می‌شد و به اندازه کافی ارتفاع داشت خانه را در چند طبقه می‌ساختند. طبقه همکف به عنوان آغل و طبقه‌های بالاتر برای استراحت و نشیمن مورد استفاده قرار می‌گرفتند. با اینکه ساکنین اولیه روستا با ابزار بسیار ساده و ابتدایی به حفر کوه و ساختن خانه مشغول می‌شدند با این حال به خوبی می‌دانستند چگونه این کار را انجام دهند تا سقف خانه فرو نریزد و تا قرن‌ها قابل استفاده باشد.

ویژگی‌های روستای صخره‌ای کندوان

چند ویژگی جالب درباره روستای صخره‌ای کندوان وجود دارد که هر بازدیدکننده‌ای را شگفت زده خواهد کرد:

- دیواره خانه‌های روستا از جنس سنگ آتشفشانی و بسیار سخت هستند و به همین دلیل به شکل عایق عمل می‌کنند. همین خصوصیت عایق بودن جداره‌ها باعث می‌شود فضای داخلی خانه در زمستان‌ها گرم و در تابستان‌ها خنک باشد. از آنجایی که پنجره‌ها و ورودی‌ها بسیار کوچک هستند تبادل گرمایی از خانه به فضای بیرون چندان نیست. کوه‌های آتشفشانی در طی چندین سال تشکیل شده‌اند و بعد از گذشت هزاران سال همچنان پابرجا هستند و دچار فرسایش زیادی نشده‌اند.

- در دیواره کوه‌های روستای کندوان، حفره‌هایی وجود دارند که به صورت طبیعی ایجاد شده‌اند. زمین شناسان این پدیده را به زمان تشکیل صخره‌های آتشفشانی مربوط می‌دانند که گازهای داخل گدازه‌ها، به یکباره آزاد شده و حفره‌ها را بوجود آورده‌اند. عده‌ای وجه تسمیه نام کندوان را این حفره‌ها می‌دانند زیرا از منظره دور دست، صخره‌ها مانند کندوی عسل به نظر می‌رسند. حفره‌هایی که در صخره وجود دارند گاهی به عنوان پنجره خانه یا محلی برای تهویه هوا به کار رفته‌اند.

- ورودی‌ها و پنجره‌های خانه در روستای صخره‌ای کندوان به سمت جنوب ساخته شده‌اند برای همین در زمستان میزان نور زیادی به خانه می‌تابد و در عین حال نور آفتاب در تابستان باعث آزار ساکنین نمی‌شود.

- خانه‌ها در کندوان به سمت جنوب ساخته شده‌اند زیرا باد‌های تند در فصل سرما از سمت شرق و غرب می‌وزند و به این ترتیب به داخل خانه رسوخ نمی‌کنند. همچنین پنجره‌ها و درب ورودی کمی داخل دیواره اصلی خانه حفر شده‌اند تا مانع از ورود برف و باران به فضای داخل شوند.

- همان‌ طور که پیش از این هم گفتیم معمولاً طبقه همکف خانه برای نگهداری احشام مورد استفاده قرار گرفته که دو دلیل دارد: اول اینکه طبقه همکف نورگیر نیست و دوم وقتی گوسفندان در طبقه همکف نگهداری می‌شدند و انسان‌ها در طبقه دوم مستقر می‌گشتند، گرمای لازم در خانه به هنگام فصل سرما فراهم می‌شد.

سوغات روستای کندوان

شغل بسیاری از اهالی روستا دامداری، کشاورزی دیمی و باغداری است. سوغات مهم کندوان لبنیات محلی، عسل کوهی، شیره انگور، خشکبار و … می‌باشد همچنین در سال‌های اخیر که گردشگران زیادی به کندوان جذب شدند مردم روستا مشاغل جدیدی بوجود آوردند که شامل بافت جاجیم و گلیم می‌شود. بنابراین می‌توانید این محصولات را نیز از کندوان به عنوان سوغات تهیه کنید.

روستای کندوان کجاست؟

روستای صخره‌ای کندوان در شهرستان اسکو استان آذربایجان شرقی قرار دارد. فاصله شهر تبریز با روستا ۶۵ کیلومتر است. کندوان کنار رودخانه کندوان و درون یک دره می‌باشد که برای دسترسی به آن باید راهی اسکو شوید پس از اسکو به یک دو راهی می‌رسید که تابلو‌های راهنما مسیر روستا را به شما نشان می‌دهند.

آب و هوای کندوان

روستای صخره‌ای کندوان در ارتفاع ۲۲۰۰ متری از سطح دریا قرار گرفته است و آب و هوای آن کوهستانی می‌باشد. کندوان ۱۸۰ روز از سال یخبندان است و زمستان سختی دارد. بهترین فصل برای سفر به کندوان اواخر بهار و تابستان است زیرا هوای روستا در این زمان بسیار مطبوع و خنک می‌باشد.

اگر به برف و سرما علاقه دارید می‌توانید در فصل زمستان هم به کندوان سفر کنید.

اقامت در روستای کندوان

برای اقامت در روستا می‌توانید به اقامتگاه‌های بومگردی روستا و یا هتل صخره‌ای لاله کندوان مراجعه کنید. بسیاری از اهالی روستا نیز خانه‌های خود را برای اقامت به گردشگران اجاره می‌دهند.