مجموعه وکیل شیراز ( معرفی کامل بازار، مسجد و حمام وکیل )

مجموعه وکیل شیراز شامل مسجد وکیل، حمام وکیل و بازار وکیل می‌باشد. این مجموعه متعلق به دوران کریم‌خان زند است و به دستور شخص او ساخته شده‌اند. کریم‌خان زند خود را وکیل الرعایا می‌خواند و از عناوینی مانند سلطان و پادشاه دوری می‌کرد. از آنجایی که شیراز پایتخت حکومت او بود، آثار بسیاری در این شهر ساخت که تا به امروز باقی مانده‌اند. از جمله مهم‌ترین آثار متعلق به زمان او مجموعه وکیل شیراز است که همچنان فعال می‌باشند. اگر به شیراز سفر کردید حتما سری به مجموعه وکیل بزنید زیرا سفر شما بدون مشاهده این اماکن ناقص خواهد بود.

در مطلب پیش رو به طور مفصل به بررسی مجموعه وکیل شیراز می‌پردازیم و هر کدام از بخش‌های آن را با دقت معرفی خواهیم کرد.

معرفی مجموعه وکیل شیراز

مجموعه وکیل شیراز به دستور کریم خان زند ساخته شدند. این مجموعه شامل مسجد، حمام و بازار است که همگی در نزدیکی هم قرار دارند. مجموعه وکیل در محله درب شاهزاده شیراز است و امروز مرکز شهر شیراز می‌باشد. مهم‌ترین و مشهور‌ترین بخش مجموعه وکیل، بازار وکیل بوده که همچنان به فعالیت خود ادامه می‌دهد. کریم خان زند با ساختن این سه بخش قصد داشت رفاه مردم شیراز را تأمین کند همچنین اقتصاد را در این شهر رونق دهد. چه در زمان ساخت و چه در زمان حال مجموعه وکیل در تور شیراز از نظر هنری ارزش بالایی دارد. در ادامه درباره هر یک از بخش‌های مجموعه وکیل صحبت می‌کنیم.

بازار وکیل شیراز

بازار وکیل یکی از بخش‌های مجموعه وکیل شیراز است که به دوران زندیان تعلق دارد. این بازار زیبا بر اساس پلان بازار‌های شهر لار، اصفهان و جهرم ساخته شده است. بازار وکیل زیبا‌تر و کامل‌تر از بازار‌های مذکور می‌باشد و شاید به همین دلیل است که افراد زیادی در داخل و خارج ایران درباره بازار وکیل مطالبی شنیده‌اند. زمانی که بازار وکیل ساخته شد یکی از بزرگترین و مهم‌ترین مراکز اقتصادی در ایران بود. بازرگانان ایرانی و خارجی به این بازار می‌‌آمدند، به روش کالا به کالا داد و ستد می‌کردند، صرافی‌ها ارز‌های مختلف را تبدیل می‌نمودند، مردم عادی مایحتاج خود را تهیه می‌کردند و... حتی بخشی در بازار وکیل شیراز وجود داشت که با خلاقیت بازرگانان به وجود آمده بود. این بخش مربوط به امانتداری بود که بازرگان، کالا‌ها یا پول خود را به امانت می‌گذاشتند و در زمان مورد نظر آن را دریافت می‌نمودند.

تاریخچه بازار وکیل شیراز

دوران حکومت پربار کریم خان زند نسبت به بسیاری از پادشاهان ایرانی کوتاه بود با این حال سعی کرد در این مدت کوتاه به رفاه مردم ایران اهمیت دهد. بازار وکیل مهم‌ترین بنایی بود که به رفاه حال مردم شیراز کمک کرد. زمانی که کریم خان زند به شهر لار سفر کرده بود، از بازار لار دیدن کرد و تصمیم گرفت نمونه بهتر و کامل‌تری را در شیراز احداث کند. همچنین وکیل الرعایا به آثار دوران شاه عباس اول علاقه داشت بنابراین از بازار بزرگ اصفهان هم برای احداث بازار وکیل شیراز الهام گرفت. مجموعه نقش جهان اصفهان شامل عالی قاپو، بازار و دو مسجد بود. به این ترتیب تمام ابعاد مهم یک جامعه در کنار یکدیگر بودند و نظارت بر آن‌ها آسانتر می‌شد. در ساخت بازار وکیل شیراز کریم خان به این نکته توجه داشت و یک حمام و مسجد در نزدیکی بازار ساخت تا مردم و بازرگانان به ضروریات و معنویات زندگی خود اهمیت داده و در رفاه باشند.

معماری بازار وکیل شیراز

بازار وکیل شیراز دارای سه بخش است که شامل پیاده‌رو، حجره‌ها و فضای داخلی حجره می‌باشد. تمام بخش‌های بازار مسقف هستند تا کالاها از گزند بارندگی و نور خورشید در امان باشند. سقف بازار شامل چندین طاق بلند است که هر کدام در مرکز خود روزنه‌ای دارند. از این روزنه‌ها نور خورشید در هنگام روز به بازار می‌تابید. همچنین روزنه‌ها مقداری از آب باران را از بام به داخل بازار انتقال می‌دادند تا سقف فرو نریزد. یکی از مهم‌ترین خصوصیات معماری در بازار وکیل شیراز، ارتفاع طاق آن است. این بازار بلندترین طاق را بین تمام بازار‌های قدیمی ایران دارد. البته اندازه‌گیری ارتفاع اولیه طاق در حال حاضر ممکن نیست زیرا در پیاده رو بازار تغییرات زیادی مانند خاکبرداری و سنگ‌فرش مجدد اعمال شده است. یکی دیگر از خصوصیات منحصر بفرد بازار وکیل شیراز پهنای پیاده رو می‌باشد. عریض‌ترین پیاده رو بین تمام بازار‌های قدیمی ایران نیز متعلق به بازار وکیل شیراز است. این ویژگی باعث می‌شد تعدادی بیشتری از افراد بتوانند به راحتی در پیاده رو بازار رفت و آمد کنند.

تمام حجره‌های بازار وکیل شیراز با ارتفاع چند سانتیمتری از سطح زمین ساخته شده‌اند به شکلی که برای ورود به‌ هر حجره یا مغازه نیاز به چند پله بود. معماران این شیوه را به کار برده بودند تا زطوبت و گرد و غبار به حجره وارد نشوند. امروزه به دلیل خاکبرداری‌ها و بازسازی‌های پی در پی در سطح زمین پیاده رو، ارتفاع حجره‌ها از زمین کمتر شده است.

از بازار وکیل شیراز چه چیز‌هایی بخریم؟

اجازه بدهید پیش از پاسخ به این سؤال درباره کالاهایی که در گذشته به فروش می‌رسیدند صحبت کنیم. واضح است که با پیشرفت تکنولوژی بسیاری از کالاها که در گذشته رواج داشتند دیگر تولید نشدند. کالاهای بازار وکیل شیراز هم از این قاعده مستثنی نبودند. بخش‌های مختلف بازار وکیل با صنایع و کالا‌هایی که در آن به فروش می‌رسید شناخته می‌شدند. برای مثال شیشه گران، سراج‌ها، شمشیرگران، مسگران، بزاز‌ها، عطارها و... امروزه بسیاری از این مشاغل و صنایع از بین رفته‌اند اما بازار وکیل همچنان یکی از بازار‌های مهم شیراز است.

از بازار وکیل شیراز می‌توانید کالاهایی مانند فرش، گلیم، ظروف، پارچه، صنایع دستی، آینه و شمعدان، دارو‌های گیاهی و ادویه جات، پتو و منسوجات، پوشاک، خشکبار و... تهیه کنید. مطمئن باشید که به هر دلیلی از این بازار دیدن نمایید دست خالی برنمی‌گردید.

بازدید از بازار وکیل شیراز

در تمام فصل های سال می‌توانید از بازار وکیل شیراز دیدن کنید اما ممکن است فصل تابستان چندان مناسب نباشد. در شهر شیراز تابستان گرمی را تجربه خواهید کرد بنابراین پیشنهاد می‌کنیم در بهار یا پاییز به این شهر سفر کنید. در سفر خود حتما به مجموعه وکیل شیراز و مخصوصا بازار آن سری بزنید. این مجموعه از جمله جاهای دیدنی شیراز است و بازدید از آن برای شما خاطره خوشی می‌سازد. برای بازدید نیازی به پرداخت بلیط نیست. در هنگام شب بازار تعطیل شده و درب‌های آن بسته می‌شوند.

مسجد وکیل شیراز

مسجد وکیل یکی دیگر از بخش‌های مجموعه وکیل شیراز می‌باشد. این مسجد در ضلع غربی بازار و در انتهای راسته شمشیرگرها ساخته شده است. مسجد دو ایوانی بوده و دارای دو شبستان جنوبی و شرقی می‌باشد. دستور ساخت این بنا را هم کریم خان زند صادر کرده است. مساحت کلی مسجد بسیار زیاد بوده و از همین حیث یکی از مشهورترین مسجدها در ایران می‌باشد. قدمت این بنا چندان زیاد نیست ولی به دلیل ظرافت‌های معماری در آن، یکی از جاهای دیدنی شیراز محسوب می‌شود. مسجد وکیل حد فاصل بازار وکیل و حمام وکیل شاخته شده بود تا مردم بتوانند به راحتی از هر بخش استفاده کنند.

معماری مسجد وکیل شیراز

گفتیم که مسجد وکیل جزو مجموعه وکیل شیراز است. مساحت مسجد بیش از ۱۱ هزار متر مربع می‌باشد که حدود ۸ هزار متر مربع زیربنا دارد. برای تزیینات مسجد از طاق‌های مشجر، کاشی‌های معرق و خوشنوسی به خط ثلث و کوفی استفاده شده است. بسیاری از ستون‌های مسجد با هنر حجاری طرح‌هایی را به وجود آورده‌اند که در نوع خود بی‌نظیر هستند. پلان کلی مسجد وکیل شیراز را می‌توان با مسجد جامع اصفهان مقایسه کرد هر چند که مساحت مسجد وکیل بسیار بیشتر است.

برای ورود به مسجد باید از درب بزرگ آن که در انتهای راسته شمشیرگران است وارد شوید. مانند بسیاری از مسجد‌های قدیمی ایران، یک درب بزرگ دو لنگه و چوبی درب اصلی مسجد است. ارتفاع درب به ۸ متر و عرض آن به ۳ متر می‌رسد. وقتی از راسته شمشیرگران به سمت مسجد حرکت می‌کنید با یک دالان مواجه می‌شوید که با طاق‌های زیبا تزیین و استوار شده است. به عبارتی هنوز وارد مسجد نشده‌اید که متوجه هنر و عظمت این بنا خواهید شد.

داخل مسجد وکیل شیراز از ۴۸ ستون سنگی برای نگهداری سقف شبستان استفاده شده که همگی با هنر حجاری تزیین شده‌اند. تماشای ستون‌های سنگی منظم که در بهترین شکل خود قرار گرفته‌اند حالتی روحانی و معنوی به مسجد داده است. با مشاهده هر قسمت از مسجد وکیل شیراز متوجه می‌شوید که سازندگان و معماران مسجد علاوه بر مهارت مهندسی به تجلی معنویت در مسجد اهمیت داده‌اند. شاید به همین دلیل است که تنها در اماکن مذهبی کشور ایران، تا این اندازه تحت تأثیر انرژی مثبت قرار می‌گیرید. بخش‌های دیگر مسجد وکیل شیراز عبارتند از:

- دالان

- حیاط

- شبستان بزرگ

- شبستان زمستانی

- محراب

- منبر مرمر

- حیاط خلوت

- ایوان

- و...

توجه داشته باشید که معرفی و توضیح تمام بخش‌های مسجد وکیل شیراز در این مطلب ممکن نیست و نیاز به یک مطلب منحصر بفرد دارد. اطمینان داشته باشید که مسجد وکیل شیراز حتی برای افرادی که به معماری علاقه ندارند بسیار حیرت انگیز و جذاب خواهد بود.

بازدید از مسجد وکیل شیراز

در بخش‌های قبلی گفتیم که مسجد وکیل در غرب بازار وکیل و انتهای راسته شمشیرگران قرار گرفته است. اگر می‌خواهید با وسایل نقلیه خود را به مسحد وکیل برسانید بهتر است از خیابان طالقانی وارد شده و در نزدیکی بازار خودرو را پارک کنید. با کمک تابلوهای راهنما با کمی پیاده‌روی به مسجد می‌رسید. تمام فصل‌های سال برای بازدید از جاهای دیدنی شیراز مناسب هستند اما ممکن است تابستان گرمی را در شیراز تجربه کنید. توصیه می‌کنیم فصل پاییز و بهار را انتخاب کنید تا بتوانید به راحتی ساعتی را برای بازدید مسجد وکیل اختصاص دهید.

ساعات بازدید از مسجد وکیل شیراز

همه روز از ساعت ۸:۳۰ صبح تا ۸:۳۰ عصر

برنامه بازدید در نیمه دوم سال کمی تغییر خواهد کرد.

حمام وکیل شیراز

آخرین بخش از مجموعه وکیل شیراز که به شما معرفی خواهیم کرد، حمام وکیل است. حمام وکیل نیز به دستور کریم خان زند ساخته شد. در ساخت این بنا از اصول معماری ظریفی تبعیت کرده‌اند که در زمان خود بسیار جدید بودند. برای مثال هنگام ورود به حمام با شیب کوتاهی به سمت پایین هدایت می‌شوید. پس از آن یک دالان زاویه‌دار ساخته تا به رختکن برسید. تمام این نکات باعث می‌شود هوای سرد به حمام رسوخ نکند و در عین حال هوای گرم خارج نشود. برای زیرسازی حمام نیز نکاتی را در نظر گرفته بودند تا کف حمام گرم بماند. به این صورت که دالان‌های کوچکی در زیر سنگفرش حمام ساخته شده که بخار آب در آن‌ها به جریان بیفتد. به این ترتیب وقتی افراد با پای برهنه در حمام راه می‌رفتند احساس سرما نمی‌کردند. دو شاه نشین زیبا در حمام وکیل شیراز قرار دارد که برای استراحت شاه و درباریان در نظر گرفته شده بود. سقف حمام با طاق‌های بلندی که با آهک بری تزیین شده‌اند جلوه زیبایی پیدا می‌کنند همچنین نقوشی از افسانه‌ها و داستان‌های قدیمی بر سقف حمام وکیل شیراز نقش بسته اند. در گذشته از دو دیگ بزرگ برای گرم کردن آب خزینه استفاده می‌کردند.

در حال حاضر حمام وکیل به یک موزه مردم شناسی تبدیل شده است. در این حمام می‌توانید مجسمه‌های مومی را ببینید که به سبک دوران زندیان لباس پوشیده‌اند و در حال انجام فعالیت‌های مختلف می‌باشند. همچنین محصولاتی که در حمام فروخته می‌شدند مانند صابون، لنگ، تاس، کیسه و … در موزه حمام وکیل قابل مشاهده هستند. در شاه نشین حمام وکیل می‌توانید مجسمه‌های مومی را مشاهده کنید که شبیه شاه و ملازمان او طراحی شده‌اند. به همان شکل که در گذشته، شاه پس از حمام کردن به کشیدن قلیان و یا خوردن وآشامیدن مشغول می‌شد، مجسمه‌های مومی با لباس‌های زیبا، تصویری از گذشته را رو به روی چشم بازدیدکنندگان زنده می‌کنند.

بازدید از حمام وکیل شیراز

بهار و تابستان، همه روزه، از ساعت ۸:۳۰ صبح تا ۸ شب

پاییز و زمستان، همه روزه، از ساعت ۸:۳۰ صبح تا ۵ عصر

قیمت بلیط حمام وکیل شیراز

اتباع ایرانی هر نفر ۴ هزار تومان

اتباع خارجی هر نفر ۳۰ هزار تومان

سخن پایانی

مجموعه وکیل شیراز یکی از نماد‌های شهر شیراز محسوب می‌شوند و تقریبا تمام ایرانی‌ها آوازه این مجموعه را شنیده‌اند. در سفر به شیراز برنامه‌‌ریزی دقیقی داشته باشید تا بتوانید از همه جاهای دیدنی این شهر بازدید نمایید. در این برنامه‌ریزی حتما بازدید از مجموعه وکیل شیراز را در نظر بگیرید.

برای رزرو انواع تور داخلی و خارجی با تورگردان همراه باشید.