کاخ توپکاپی استانبول (معرفی کامل، قیمت ورودی، تاریخچه، ساعت بازدید)

کاخ توپکاپی در استانبول ترکیه یکی از مهم‌ترین جاذبه‌های گردشگری شهر و مکانی تاریخی مربوط به دوران حکومت عثمانی است. این کاخ زیبا در زبان ترکی با نام Topkapi Sarayi (توپقاپی سرای) شناخته می‌شود. قدمت بنا به اواسط قرن ۱۵ میلادی بازمی‌گردد و هم‌ اکنون به عنوان یک کاخ موزه فعالیت دارد. اگر به استانبول سفر کردید و به بناهای تاریخی علاقه داشتید حتماً سری به کاخ توپکاپی بزنید. در ادامه این مطلب به طور مفصل درباره تاریخچه، معماری، موقعیت و حوادث کاخ توپکاپی صحبت می‌کنیم. در انتها اطلاعاتی درباره بازدید از این کاخ (ساعت بازدید، قیمت ورودی، آدرس و...) ارائه خواهیم کرد.

کاخ توپکاپی کجاست؟

کاخ توپکاپی در شهر استانبول و جایی بین خلیج شاخ طلایی و دریای مرمره قرار گرفته است. این کاخ وسیع حدود ۴۰۰ سال مرکز اداری حکومت عثمانی و محل زندگی سلطان و خانواده‌اش بود. حوادث تاریخی بسیاری در این کاخ اتفاق افتادند و یا اینکه دستورات مهم تاریخی در این کاخ صادر شدند. کاخ چشم انداز زیبایی به تنگه بسفر دارد و در ساخت آن از معماری اسلامی الهام گرفته‌اند. توپکاپی در زبان فارسی و عربی با نام توپقاپی هم شناخته می‌شود. این کاخ در محله جانکورتران قرار گرفته و گردشگران زیادی را جلب می‌کند. اگر به تاریخ حکومت عثمانی علاقه داشته باشید، بازدید از این کاخ برای شما بسیار لذت بخش خواهد بود.

تاریخچه کاخ توپکاپی استانبول

در سال ۱۴۵۹ میلادی سلطان محمد فاتح دستور ساخت کاخ توپکاپی را صادر کرد. عملیات ساخت این کاخ در سال ۱۴۶۵ به پایان رسید. سلطان با بسیاری از خدمه به این کاخ آمدند و در آن ساکن شدند ولی حرمسرا در کاخ قدیمی قرار داشت. می‌توان گفت کاخ توپقاپی از سال ۱۴۶۵ تا ۱۸۵۳ میلادی مرکز اداری حکومت عثمانی و محل زندگی سلطان بود. همان‌ طور که گفتیم حرمسرا در کاخ قدیمی بود اما سلطان مراد سوم تمام ساکنین حرم را به کاخ توپکاپی انتقال داد. البته پیش از این تصمیم یک آتش سوزی در کاخ قدیمی اتفاق افتاده بود.

با این حساب می‌توان گفت پس از سلطان مراد سوم افراد بسیار زیادی در کاخ توپکاپی زندگی می‌کردند. سلطان به همراه خدمه و نگهبانان مخصوص، والده سلطان (مادر سلطان)، خواهران سلطان تا پیش از ازدواج، شاهزادگان تا سن ۱۶ سالگی، شاهدخت‌ها تا پیش از ازدواج، زنان دائمی سلطان (خاصگی‌ها)، کنیزان، خواجگان، خدمه حرم و تعدادی از ینی چری‌ها (سپاه سلطنتی) در کاخ توپکاپی اقامت داشتند.

در سال ۱۸۵۳ سلطان عبدالمجید کاخ توپکاپی را ترک کرد و به کاخ دلما باغچه رفت. کاخ دلما باغچه تفاوت زیادی با کاخ توپکاپی داشت. دلما باغچه کاخی جدید با معماری و دکوراسیون اروپایی بود. تا پیش از سلطان عبدالمجید یک قانون ثابت در کاخ توپکاپی اجرا می‌شد به این صورت که شاهزادگان تا سن ۱۶ سالگی در کاخ می‌ماندند سپس به عنوان والی یک منطقه به شهری دیگر می‌رفتند. همچنین بر اساس این قانون مادر شاهزاده نیز با او کاخ را ترک می‌کرد. تنها ۳ یا ۴ والده سلطان در تاریخ حکومت عثمانی کاخ توپکاپی را به همراه فرزندان خود ترک نکردند. اولین زن، خرم سلطان، دومین زن نوربانو سلطان، سومین صفیه سلطان و چهارمین کوشم سلطان بودند که قانون را تغییر دادند و تا آخر عمر کنار همسرشان زندگی کردند.

این را نیز می پسندید: جاهای دیدنی استانبول ( همه آنچه پیش از رفتن باید بدانید)

معماری کاخ توپکاپی

کاخ توپکاپی معماری اسلامی دارد و هنر معماری اسلامی در دکوراسیون داخلی بسیار مشهود است. هر سلطان عثمانی تغییراتی در کاخ ایجاد کرد و یا اینکه ساختمان‌هایی به آن اضافه نمود. اجازه بدهید تا در ادامه بخش‌های مختلف کاخ توپکاپی را نام ببریم.

دروازه‌های کاخ توپکاپی

کاخ توپکاپی دارای سه دروازه می‌باشد که هر کدام استفاده خاصی داشتند:

1. دروازه اصلی (باب همایونی)

دروازه اصلی در‌ واقع درب اصلی کاخ بود که با عبارت فارسی و عربی یعنی باب همایونی شناخته می‌شد. از باب همایونی به مسجد ایاصوفیه یک مسیر وجود داشت.

2. دروازه سلام

دروازه دوم به نام دروزاه سلام شناخته می‌شد زیرا هر شخص بلافاصله بعد از عبور از این دروازه بایستی به ساحت سلطان سلام می‌فرستاد. این دروازه برای شخص سلطان و خدمه‌ها در نظر گرفته شده بود.

3. دروازه سعادت

دروازه سعادت به یک محوطه بزرگ منتهی بود که در این محوطه جشن‌ها و رخداد‌های بزرگ برگزار می‌شد. معمولاً در جشن‌هایی که در این مکان برگزار می‌شدند، سلطان حضور داشت و خوشحال بود به همین دلیل نام سعادت را برای این دروازه انتخاب کردند.

اتاق خاص

اتاق خاص برای سلطان ساخته شده بود که تخت پادشاهی، تختخواب و میز کار در آن قرار داشت. معمولاً افراد خانواده سلطان تنها می‌توانستند به این اتاق بیایند.

اتاق دیوان

در این اتاق صدر اعظم، وزیران، شیخ الاسلام و شخص سلطان حضور پیدا می‌کردند تا درباره مسائل مهم حکومتی تصمیم بگیرند.  یک در از این اتاق به حرمسرا وجود داشت.

راهروی طلایی

راهروی طلایی (Altinyol) راهرویی بود که از اتاق مخصوص سلطان تا حرم ادامه داشت. در‌ واقع این مسیر محور حرم بود و جزو قسمتهای بسیار قدیمی کاخ توپکاپی است. راهروی طلایی با تزیینات ساده ساخته شده بود و دیوارهای سفیدی داشت. احتمالا به دلیل طی کردن مسیر توسط سلطان، نام راهرو طلایی را برای آن انتخاب کرده بودند.

حرمسرا

حرمسرا (Hareme-i Humayun) حرمسرای سلطان بود که به جز سلطان، مردان بسیار کمی اجازه ورود به آن را داشتند. در این بخش اتاق والده سلطان که مرکز قدرت حرم بود، وجود داشت. برای اینکه کسی بتواند حرم را اداره کند بایستی مادر یا همسر سلطان می‌بود. بزرگترین و زیباترین اتاق حرمسرا به والده سلطان یا مدیرت حرمسرا تعلق داشت. اتاق‌های زیادی در حرم وجود داشتند که افرادی مانند همسران سلطان، خواجگان، کنیزان، شاهزادگان و شاهدخت‌ها، ندیمه‌ها و … در آن‌ها ساکن بودند. بسته به موقعیت هر شخص در حرم، ابعاد اتاق و امکانات آن تفاوت داشت.

آشپزخانه

اگر از دروازه سلام وارد کاخ توپکاپی شوید در سمت راست می‌توانید آشپزخانه را مشاهده کنید. در سمت چپ نیز اتاق وزیران و دیگر کارمندان درباری قرار دارد.

کاخ موزه توپکاپی

همان‌ طور که در بخش ابتدایی هم اشاره کردیم در حال حاضر کاخ توپکاپی به عنوان یک کاخ موزه فعال است و برای بازدید عموم دایر می‌باشد. در سال ۱۹۲۴ آتاتورک دستور داد کاخ توپکاپی  تبدیل به موزه شود تا همه مردم بتوانند از آن بازدید کنند. کاخ موزه توپکاپی اولین موزه‌ای است که در زمان جمهوری ترکیه افتتاح شد. اگر بخواهید تمام بخش‌های کاخ را بازدید کنید نیاز به ۴ یا ۵ ساعت زمان دارید.

علاوه بر ساختمان زیبای کاخ توپکاپی، اشیای مهمی در این کاخ نگهداری می‌شوند. از آنجایی که عثمانی‌ها خود را خلیفه مسلمانان می‌دانستند اشیای مقدسی را در کاخ نگاه می‌داشتند. برای مثال می‌توان به لباس، دندان، کفش و مو پیامبر اسلام اشاره کرد که در کاخ موزه توپکاپی در معرض دید عموم قرار دارند. همچنین شمشیر‌های ۴ خلیفه اول مسلمانان به همراه تعدادی قرآن خطی و … در موزه نگهداری می‌شوند.

نسخ خطی ایرانی در موزه کاخ توپکاپی

 در موزه تویقاپی و کتابخانه مربوط به آن نسخه‌های خطی و آلبوم‌های نگارگری بسیار غنی و باارزش هنر ایران موجود است. این آثار در جنگ های میان دولت های عثمانی و ایران از کشورمان به غارت رفت و یا آن که به‌ صورت هدایایی به دربار عثمانی راه یافت. آلبوم‌ها و نسخ خطی نفیس روایتگر پیشینه فرهنگ ایران اند و از ارزش و اعتبار غیرقابل وصفی در جهان برخوردارند. در بررسی آثار ناب و غنی ایران به ۳۴ نسخه و آلبوم نفیس با کدهای مربوط به هر کدام دست یافته اند که شامل آثاری از قرن ۷ تا ۱ هد .ق. است. هریک از این نسخ دارای ویژگی غیرقابل توجهی است. متاسفانه آثار بعضی از هنرمندان همچون محمد سیاه قلم : کلّا در ایران موجود نیست و اکثریت آثار آثارش در همین موزه نگهداری می شود. بدون شک آثار باارزش هنری کشور ما در موزه توپقاپی سرای به مراتب بیش از اینهاست. بسیاری از این آثار (غیر از 34 مورد در دسترس) در مخازن موزه وجود دارند و کدبندی آن‌ها غیرقابل دسترس است. (رک: تأملی بر نسخ خطی ایران در موزه توپقاپی سرای استانبول)

بازدید از کاخ توپکاپی

برای بازدید از این مکان تاریخی همه فصل‌های سال مناسب هستند زیرا بسیاری از بخش‌ها شامل ساختمان سر پوشیده است. به یاد داشته باشید که در برخی از اتاق‌های کاخ توپکاپی اجازه عکاسی ندارید بنابراین به تابلو‌های اعلان توجه داشته باشید.

ساعات بازدید از کاخ توپکاپی

بهار و تابستان، همه روزه، ساعت ۹ صبح تا ۷ عصر

پاییز و زمستان، همه روزه، ساعت ۹ صبح تا ۵ عصر

کاخ توپکاپی روزهای سه شنبه تعطیل است.

قیمت بلیط کاخ توپکاپی

۴۰ لیر برای هر نفر

(برای بازدید از حرم ۲۰ لیر دیگر بایستی بپردازید.)

آدرس کاخ توپکاپی

استانبول، منطقه اروپایی فاتح، محله جانکورتران، نزدیک میدان سلطان احمد، جنب پارک گلهانه