منار جنبان یک بنای تاریخی در شهر اصفهان است که به سبب معماری خاص و کاربرد نامعلوم ساختمان آن مورد توجه می‌باشد. نام سازنده بنا مشخص نیست و همچنان نمی‌دانیم هدف از ساخت بنا چه بوده است. با بررسی معماری منار جنبان می‌توان گفت این بنا متعلق به دوران حکومت ایلخانان و تیموریان می‌باشد. مهم‌ترین نکته درباره این ساختمان تکان خوردن منار‌های آن می‌باشد. اگر یکی از منار‌های را تکان بدهند منار دیگر نیز تکان می‌خورد همچنین تمام ارتعاشات در کل بنا احساس خواهد شد. از آنجایی که منار جنبان اصفهان یکی از عجایب تاریخی می‌باشد تصمیم گرفتیم در این باره مطالبی جمع آوری کنیم و به کسانی که قصد سفر به اصفهان دارند ارائه دهیم. شاید بسیاری از گردشگران قبلا از منار جنبان دیدن کرده ولی اطلاعات صحیحی درباره آن به دست نیاورده باشند.
برای شناخت بیشتر منار جنبان لطفا با این مطلب همراه شوید.
منار جنبان اصفهان کجاست؟
گفتیم که منار جنبان در دوره حکومت ایلخانان ساخته شده است. در حال حاضر این بنای تاریخی در انتهای خیابان آتشگاه در شهر اصفهان قرار دارد. در زمان ساخت، بنای منار جنبان در مکانی خارج از شهر و در نزدیکی روستای کارلادان بوده که حالا جزو شهر اصفهان و محله نصر آباد می‌باشد. اگر از منار جنبان بازدید نکرده‌اید احتمالا نمی‌توانید تصور کنید یک ساختمان با منار‌های بلند در جای خود تکان بخورد. واقعیت این است که تکان‌های ساختمان بسیار نامحسوس است و برای اینکه گردشگران متوجه این تکان‌ها شوند به برخی از قسمت‌های مناره‌ها، زنگوله‌هایی آویزان شده است. اگر روزی برای بازدید از این اثر تاریخی به اصفهان سفر کردید، یک ظرف کوچک آب همراه داشته باشید و آن را در جایی قرار دهید، به این شکل می‌توانید در هنگام تکان خوردن مناره‌ها، لرزش ساختمان را در امواج ریز آب ببینید.
کاربرد منار جنبان چیست؟
سؤال بعدی که به ذهن بسیاری از گردشگران خطور می‌کند این است که منار جنبان اساسا به چه منظور ساخته شده و چرا منار‌ها قابلیت تکان خوردن دارند. متأسفانه در این باره هیچ پاسخ دقیق و مستندی وجود ندارد. حتی گفتیم که نام سازنده بنا یا زمان دقیق ساخت آن هم مشخص نیست. حال می‌خواهیم به مستندات اندکی که در منار جنبان وجود دارد اشاره کنیم. اول اینکه آرامگاهی در ایوان ساختمان منار جنبان قرار دارد که از سنگ مر مر ساخته شده است. یک عارف به نام عمو عبدالله کارلادانی در سال ۷۱۶ هجری قمری در این نقطه به خاک سپرده شده که زمان وفات او مربوط به دوران سلطنت محمد خدابنده الجایتو می‌باشد.
بسیاری از باستان شناسان و متخصصان بر این باور هستند که در زمان وفات این عارف، اطراف آرامگاه او یک گورستان بوده است. احتمالا پس از چندین سال برای گرامی‌داشت این عارف، ساختمان منار جنبان را بر آرامگاه او ساخته‌اند تا مردم بتوانند از مزار او زیارت کنند. همچنین در ساختمان منار جنبان دو اتاق کوچک با پنجره‌های بسیار محدود قرار دارد که به چله خانه مشهور است. در زمان‌های دور، مردم عادی یا عارفان برای تزکیه نفس خود به چله خانه می‌رفتند و به مدت چهل روز در اتاقی کوچک زندگی می‌کردند. پنجره کوچکی که در چله خانه بوده تنها برای تهویه هوا است و به این ترتیب فرد چله نشین تمام ارتباطش را با دنیای بیرون قطع می‌کرد. غذای بسیار ناچیزی به چله نشین می‌دادند که شامل تکه‌ای نان یا چند خرما بوده تا بدن او هم تزکیه پیدا کند.
به طور خلاصه در آخر وقتی چله نشین از چله خانه بیرون می‌آمد شخصیت جدیدی داشت و زندگی بهتری را آغاز می‌نمود. وجود چله خانه در ساختمان منار جنبان نشان می‌دهد که مریدان عمو عبدالله کارلادانی یا دیگر عارفان از این ساختمان به چه عنوان استفاده کرده‌اند. با این حال هیچ سند یا نوشته تاریخی برای تأیید صد در صد این تئوری وجود ندارد.
معماری منار جنبان
ساختمان اصلی منار جنبان در دوره تیموری ساخته شده اما مناره‌ها در اواخر دوره صفوی به ساختمان اضافه شده‌اند. با بررسی معماری و نوع کاشیکاری ساختمان می‌توانید متوجه این نکات شوید. معماری ایوان ساختمان اصلی کاملا به سبک معماری مغولی می‌باشد و با کاشی‌های لاجوردی تزیین شده است. مناره‌ها با کاشی‌های فیروزه‌‌ای، سفید و سیاه تزیین شده‌اند. ارتفاع ایوان ۱۰ متر و ارتفاع هر مناره ۷/۵ متر می‌باشد. از ایوان پله‌هایی وجود دارد که به بام منتهی می‌شوند و هر مناره دارای دری کوچک است که می‌توان داخل آن‌ها شد. مناره‌ها فاصله کمی به اندازه چند سانتی‌متر از دیواره ساختمان اصلی فاصله دارند به همین دلیل اگر شخصی وارد یکی از مناره‌ها شود و از داخل با ایجاد فشار آن را تکان دهد، مناره دیگر نیز تکان می‌خورد. همچنین ارتعاشات این تکان‌ها در تمام ساختمان احساس می‌شود.
هنوز نمی‌دانیم تکان خوردن منار‌ها کاربردی داشته یا خیر. واضح است که اندازه یکسان مناره‌ها و فاصله شیار گونه آن‌ها از ساختمان اصلی باعث انتقال تکان به منار دیگری می‌شود. از قرن‌ها پیش تا به حال بازدید کنندگان به منار جنبان می‌رفتند و با تکان دادن یکی از منار‌ها، حرکت دیگری را نیز مشاهده می‌نمودند. خوشبختانه سازمان میراث فرهنگی، از چند سال پیش تصمیم گرفت از ورود گردشگران به منار‌ها جلوگیری کند. به عقیده سازمان میراث فرهنگی تکان دادن دائمی این بنا می‌تواند باعث تخریب آن شود. در حال حاضر در روز هایی که تعداد بازدید کنندگان زیاد است، فردی به نام جنباننده داخل منار می‌شود و منار را تکان می‌دهد. به این ترتیب علاقه‌مندان می‌توانند این پدیده را مشاهده کنند درعین حال صدمه‌ای به بنا وارد نشود.
امکانات اطراف منار جنبان
به منظور رفاه گردشگران و بازدید کنندگان، امکانات قابل قبولی در اطراف منار جنبان فراهم شده است. برای مثال پارکینگ، سرویس بهداشتی، نماز خانه، بوفه، وضو خانه و... در محوطه خارجی منار جنبان قرار دارند. در روزهای تعطیل و یا روزهای نوروز نمایشگاه‌های فرهنگی نیز در محوطه منار جنبان دایر می‌باشند.
جاهای دیدنی نزدیک منار جنبان
در بخش‌های قبلی گفتیم که منار جنبان در گذشته، با شهر اصفهان فاصله داشته بنابراین جاهای دیدنی اصفهان در نزدیکی این بنای تاریخی نیستند. یکی از جاهای دیدنی که با منار جنبان فاصله بسیار کمی دارد، کوه آتشگاه اصفهان است. قدمت دقیق این آتشکده را تخمین نزده‌اند ولی حداقل پیشینه آن سده پیش از میلاد می‌باشد. منار جنبان و کوه آتشگاه در خیابان آتشگاه اصفهان قرار دارند.
بازدید از منار جنبان
همه روزه، از ۹ صبح الی ۴ بعد از ظهر
حرکت مناره‌ها: ۱۰:۳۰ صبح تا ۱۲ ظهر، ۱:۳۰ بعد از ظهر، ۳ بعد از ظهر
(با افزایش گردشگران، تعداد حرکت مناره‌ها در روز متغیر است.)
قیمت بلیط منار جنبان
قیمت بلیط برای هر نفر ۵ هزار تومان است.
آدرس منار جنبان
اصفهان، خیابان آتشگاه
برای رزرو تور به مقاصد داخلی و خارجی و تور اصفهان با تورگردان همراه باشید.
