دریاچه نمک خور و بیابانک بزرگترین دریاچه نمک در ایران است. این پدیده طبیعی زیبا در دشت کویر مرکزی ایران قرار گرفته و تحت تأثیر آب و هوای این اقلیم به وجود آمده است. شاید در گذشته‌های دور چنین منطقه‌ای بسیار خطرناک به نظر می‌رسد ولی در حال حاضر یکی از پرطرفدار‌ترین جاذبه‌های توریستی می‌باشد. امروزه گردشگران ماجراجوی ایرانی و خارجی به دشت کویر سفر می‌کنند تا بتوانند از نزدیک دریاچه نمک خور و بیابانک و کویر اطراف آن را مشاهده نمایند. در میان توریست‌های خارجی، کشور ایران با کویر‌های پهناور و زیبا شناخته می‌شود. به همین دلیل در سفر به کویر و یا کمپ‌های آن گردشگران خارجی زیادی را خواهید دید. حال که چنین موهبت بزرگی در کشور ما وجود دارد بهتر است به این منطقه سفر کنیم. در رویارویی با کویر درس‌های زیادی وجود دارند که در هیچ منطقه دیگری نمی آموزید.
با این مطلب همراه شوید تا با هم به دریاچه نمک خور و بیابانک در استان اصفهان سفر کنیم.
معرفی دریاچه نمک در خور و بیابانک
دریاچه نمک خور و بیابانک با نام دریاچه نمک کویر مصر هم شناخته می‌شود. فاصله کویر و روستای مصر با این دریاچه بسیار کوتاه است. دریاچه نمک یک پدیده ژئولوژی بسیار نادر است که تنها در برخی کویر‌های سوزان دیده می‌شود. دریاچه نمک خور و بیابانک حدود ۲ هزار متر مربع مساحت دارد اما عمق آن به ۵ تا ۱۵ سانتی‌متر می‌رسد. دریاچه در فصل‌های بارانی در عمیق‌ترین حالت خود می‌باشد. توجه داشته باشید که یکی از مهم‌ترین دلایلی که باعث به وجود آمدن این پدیده شده، ارتفاع آن از سطح دریاها می‌باشد. به عبارتی می‌توان گفت دریاچه نمک خور و بیابانک کم ارتفاع‌ترین منطقه در کل فلات ایران می‌باشد که از جذاب ترین جاهای دیدنی اصفهان نیز به شمار می روند.
دلایل مهم دیگری برای به وجود آمدن دریاچه نمک در کویر وجود دارند. دریاچه نمک خور و بیابانک دارای دو چاله در بخش شمالی و جنوبی می‌باشد و چاله جنوبی ۳ برابر چاله شمالی مساحت دارد. چاله شمالی هم حدود ۱۵ متر مرتفع‌تر از چاله جنوبی است. وقتی فصل بارندگی باشد، سیلاب‌های اطراف این منطقه به درون چاله‌ها سرازیر می‌شوند. در طول فصل گرم که هیچ بارندگی وجود ندارد، آب‌ها تبخیر شده و نمک باقی می‌ماند. البته دریاچه نمک خور و بیابانک فقط از آب و نمک تشکیل نشده بلکه مواد دیگری در این دریاچه وجود دارند که تحت تأثیر شرایط آب و هوایی کویر، منظره جدیدی ایجاد می‌کنند. لطفا ادامه را مطلب را بخوانید تا با جاذبه‌های این دریاچه بیشتر آشنا شوید.
پلی گون نمک در دریاچه نمک خور و بیابانک
پلی گون (polygon) یا چند ضلعی در موارد زیادی در پدیده‌های طبیعی دیده می‌شود. در دریاچه نمک خور و بیابانک هم پلی گون در نمک دیده می‌شود که تمام سطح دریاچه را این چند ضلعی‌ها می‌پوشانند. وقتی سیلاب‌ها به دریاچه نمک سرازیر می‌شوند در زمان کوتاه و در طول روز تبخیر می‌گردند. بنابراین هیچ چیزی جز نمک بر سطح دریاچه باقی نمی‌ماند. در ساعات شب وقتی دمای کویر به زیر سفر درجه نیل می‌کند، نمک‌هایی که در لجن سیاه زیرین دریاچه قرار دارند به سطح می‌آیند و پلی‌گون‌ها ایجاد می‌شوند. با این حساب می‌توان گفت اختلاف دمای شدید و ناگهانی در کویر باعث می‌شود سطح دریاچه نمک خور و بیابانک پر از چند ضلعی‌های شیشه‌ای شود.
می‌توانید در تصاویر این دریاچه چندضلعی‌ها را مشاهده کنید که بسیاری از گردشگران روی آن‌ها راه می‌روند. چنین منظره‌ای را تصور کنید تا جایی که چشم کار می‌کند، چند ضلعی‌های شیشه‌ای نمک به چشم می‌خورند. توصیه می‌کنیم پیش از سفر به این منطقه، درباره چگونگی حفظ محیط زیست اطلاعاتی به دست بیاورید. متأسفانه در سال‌های اخیر گردشگران بدون توجه به اصول حفاظت از محیط زیست به سمت کویر ها سرازیر شده‌اند و طبیعت آن را دچار مشکلات کرده‌اند. برای مثال باید در دریاچه نمک خور و بیابانک مراقب باشید که به هنگام راه رفتن روی پلی گون‌های نمک، آن‌ها را نشکنید. کوچکترین تغییر در اکوسیستم یک منطقه می‌تواند بر زندگی جانداران و یا فرآیند طبیعی منطقه تأثیر بگذارد. کویر طبیعت بسیار حساسی دارد و جانورانی که در آن زندگی می‌کنند به کوچکترین قطره آب وابسته هستند. بنابراین بهتر است با گروه‌های حرفه‌ای طبیعت گردی به این منطقه سفر کنید و نکات حیاتی را بیاموزید.
نکاتی درباره سفر به دریاچه خور و بیابانک
علاوه بر نکاتی که در بخش قبلی اشاره کردیم، بایستی موارد دیگری را در سفر به دریاچه خور و بیابانک و به طور کلی کویر در نظر داشته باشید. این نکات عبارتند از:
- اختلاف دما در کویر و مخصوصا نزدیک دریاچه نمک خور و بیابانک در طول روز و شب بسیار شدید است. در فصل گرما دمای هوا در روز به ۵۵ درجه سانتیگراد و در شب به ۲۵- درجه سانتیگراد می‌رسد. بایستی تجهیزات لازم برای سفر به چنین منطقه‌ای را داشته باشید. البته فراموش نکنید که فصل گرما زمان مناسبی برای سفر به کویر مرکزی نیست. با این حال در تمام فصل‌ها، اختلاف دمای شدیدی بین ساعات روز و شب وجود دارد.
- برای بازدید از دریاچه نمک خور و بیابانک با گروه‌های حرفه‌ای کویر نوردی همراه شوید. اگر چند بار تجربه کویرنوردی دارید، به معنی تجربه کافی نیست. زمین‌های اطراف دریاچه نمک خور و بیابانک باتلاقی هستند به شکلی که ممکن است افراد و یا خودرو‌ها را ببلعند یا مانع از حرکت آن‌ها شوند. همچنین در کویر همواره خطر گم کردن راه وجود دارد. بنابراین حتما با گروه‌های حرفه‌ای همراه شوید و یا از راهنماهای محلی مورد اعتماد کمک بگیرید. طبیعت کویر در عین زیبایی می‌تواند بسیار خطرناک هم باشد.
- سعی کنید در سفر به کویر یا هر سفر دیگری در طبیعت روحیه اجتماعی داشته باشید و در مواقع لزوم به همسفران خود کمک کنید.
- پیش از سفر به دریاچه نمک خور و بیابانک در اینترنت درباره آن تحقیق کنید یا از تورلیدر اطلاعات مفید دریافت نمایید. بهتر است در سفر به هر نقطه‌ای، درباره شرایط و خصوصیات آن محل اطلاعاتی به دست آورید و با دید وسیع‌تری سفر کنید.
- دریاچه نمک خور و بیابانک فقط یک پدیده طبیعی زیبا نیست بلکه زندگی جانداران بسیاری در کویر به آن وابسته است. شاید به نظر شما کویر کاملا خالی از سکنه باشد اما اهالی واقعی کویر، دور از چشم انسان‌ها به زندگی خود با تمام سختی‌ها و مهربانی‌های کویر ادامه می‌دهند. علاوه بر این‌ها دریاچه نمک خور و بیابانک سرشار از ماده پتاس است که در صنایع بسیاری کاربرد دارد. در اطراف این دریاچه کانال‌های حفر شده که آب آن را به کارخانه‌ای در فاصله ۴۰ کیلومتری هدایت می‌کنند. در این کارخانه، پتاس از آب دریاچه استخراج می‌گردد.
دسترسی به دریاچه نمک خور و بیابانک
برای دسترسی به این دریاچه باید از مسیر جاده خور به طبس حرکت کنید. پس از ۵۰ کیلومتر به بخش جنوبی دریاچه نمک خور و بیابانک می‌رسید. تمام مسیر‌های دیگر دارای زمین‌های باتلاقی می‌باشند بنابراین تنها از این جاده استفاده کنید.
برای رزرو تور اصفهان و سایر تورهای داخلی و خارجی با تورگردان همراه باشید.
