نقش بناها و سازه های یادمانی در رشد گردشگری معماری

امروزه صنعت نوظهور Architourism یا همان «معماری برای گردشگری»، از پرطرفدارترین شاخه های مهم در علم گردشگری و معماری است. واژه «گردشگریِ معماری» به معنی رفتن به سفر با قصد دیدن آثار تاریخی و بناهاست. حال این بناها ممکن است کاربردی باشند مثل موزه ها یا تالار های اپرا و... یا صرفا بنایی تاریخی متعلق به گذشته باشند. در قرن حاضر، برخی آثار معماری صرفا با هدف جذب گردشگر ساخته می شوند و موفقیت های چشمگیری نیز کسب می کنند. همانطور که می دانید شهرهای عمدتاً غیرمطرح و ناشناخته بسیاری هستند که به دلیل وجود یا ساخت یک بنا یا مجموعه ای از سازه ها توجه جهانی را به خود جلب کرده اند. این موضوع به اهمیت نقش معماری در رونق و توسعه گردشگری اشاره دارد. حاصل این تلاش را می‌توان علمی میان‌رشته‌ و شاخه‌ جدیدی از معماری و صنعت توریسم به نام «معماری گردشگری» خواند.

ارسی در معماری ایرانی

تاریخچه گردشگری معماری

روابط متقابل معماری و سفر از زمان‌های قدیم وجود داشته است. روزی نبوده که معماری، به عنوان یک جاذبه توریستی، مورد توجه نباشد. معابد خدایان، تئاترهای باشکوه، استادیوم‌ها و دیگر ساختمان‌های عمومی باستانی بهترین نمونه ها در این زمینه هستند. انکار نمی توان کرد که معماری عبارت است از بیان سبک زندگی و روح فرهنگی که بنا در آن به وجود آمده است. بسیاری از شهرهای اروپا مثل پاریس، رم، آتن، ونیز، آمستردام و... نمونه هایی ایده‌آل از گردشگری معماری را ارائه می کنند و حکایت از این دارند که چگونه روح یک دوره خاص تاریخی، در معماری رسوخ می کند. در این خصوص معماری منبع اطلاع از تاریخ و عنصری است که شهرها و کشورها را می سازد.

در گذشته میراث تاریخی پایه و اساس گردشگری فرهنگی و معماری بوده است و امروزه نیز معماری مدرن همان قدرت جاذبه را دارد. برای نمونه می توان به امیرنشین دبی اشاره کرد. دبی از شهرهایی است که در چند دهه اخیر پیشرفت های زیادی کرده است. در این شهر شاهکارهای مهندسی معماری فراوان یافت می شود، این معماری شامل سازه های تقریبا غیر قابل تصور و مقیاس های غیر قابل تشخیص است. سازه های دبی با کمک جذب گردشگر و توریست درآمد های بسیار زیادی را به جیب شهر ریخته است. از این رهگذر در حال حاضر دبی یکی از بزرگ‌ترین مقصدهای توریستی جهان شده ‌است.

گردشگری معماری در دبی

معماری در دبی

سازه های مدرن و گردشگری معماری

یک مثال ایده‌آل دیگر خانه اپرای سیدنی است که در شهر ساحلی سیدنی در ایالت نیو سات ولز در استرالیا قرار دارد. این بنای غول پیکر نمونه ای واقعی از تاثیر معماری بر گردشگری است. خانه اپرا از نظر معماری از شاخص ترین بناهای قرن بیستم به حساب می آید. تالار اپرای شهر سیدنی در حال حاضر یکی از مهم‌ترین اماکن توریستی در کشور استرالیا است و از مشهورترین اماکن دنیا برای اجرای هنرهای نمایشی به شمار می رود. قرار گرفتن آن در یک مکان ساحلی نیز معنای به خصوصی به آن داده است.

تالار اپرای سیدنی

نمونه ای دیگر از این دست معماری شهر کپنهاک، پایتخت دانمارک است که از گذشته در خدمت گردشگری بوده و تا کنون نیز همین راه را رفته است. موزه ها نیز از مهمترین بناهایی هستند که گردشگران را از نقاط مختلف جهان به خود جذب می کنند. در این میان موزه هایی چون لوور در پاریس، موزه متروپولیتن در نیویورک، موزه بریتانیا، موزه واتیکان و غیره از مشهور ترین موزه ها و پربازدید ترین موزه های جهان هستند که سالانه میلیون ها گردشگر فرهنگی را به خود جذب می کنند.

گردشگری معماری در موزه لوور موزه لوور پاریس

تاثیر معماری بر صنعت توریسم

معماری خوب یا غیر معمول بازار را به خود جذب می کند و گردشگر را به منطقه می کشاند. این نوع ساخت و سازها بسته به ارزیابی محصول می‌توانند یک موقعیت جدید و ظاهری جذاب را در منطقه خلق کنند و باعث افزایش تقاضا و قیمت شوند. در نتیجه منطقه به سمت موفقیت تجاری پیش می رود.

امروزه شهرهای مدرن توجه زیادی به چنین پروژه‌هایی دارند و معماری را به عنوان محرک‌های توسعه بیشتر و توسعه شهری مورد توجه قرار می دهند. این پروژه ها نه تنها توسعه اقتصادی و اجتماعی را ترویج می‌کنند بلکه به محصولی تبدیل می‌شوند که خود بازارها را هدف قرار می‌دهد.

معبد آکشاردام دهلی

در اﯾﺮان با وجود اینکه ﻫﻨﻮز ﺑﻪ ﻣﻌﻤﺎری ﮔﺮدﺷﮕﺮی ﺑﻪ ﺷﮑﻞ حرفه ‌ای توجه ﻧﺸﺪه اﺳﺖ، بر هیچ کس پوشیده نیست که جاذبه‌های تاریخی ﻣﻌﻤﺎری، مهمترین جاذبه‌های ﮔﺮدﺷﮕﺮی اﯾﺮان است؛ به‌طوری ‌که اﯾﺮان از نظر آﺛﺎر ﺗﺎرﯾﺨﯽ و داشتن کاخ های ایرانی و مساجد خیره کننده جزو ده کشور اول دﻧﯿﺎ قرار می گیرد. با این حال متأسفانه شاهد هستیم ﮐﻪ ﺑﯿﻦ ﻣﻌﻤﺎری ﺳﻨﺘﯽ اﯾﺮان و ﻣﻌﻤﺎری ﻣﺪرن ﺷﮑﺎﻓﯽ ﻋﻤﯿﻖ به وجود آمده است؛ به ‌طوری‌ که این ﻣﻌﻤﺎری مدرن به ‌جز چند مورد انگشت شمار ﺑﺮای ﮔﺮدﺷﮕﺮان بی جاذبه است. بنابراین لازم است با تکیه ﺑﺮ اﺑﺰار اﺻﯿﻞ و ﻗﺪرﺗﻤﻨﺪ ﻣﻌﻤﺎری اﯾﺮاﻧﯽ و طراحی بناها و المان هایی الهام‌ بخش، تأثیرگذار و خاطره‌انگیز، برآمده از تاریخ کهن ایران و هم ‌راستا با معماری امروز جهان ما نیز دست به کار شویم چرا که بدون شک معماری گردشگری همچون ارزش ‌افزوده است و بازار را جذب خواهد کرد.

سی و سه پل